Kafedrasi gurux talabasi

1.2 . Qumning zichligini aniqlash (dala usuli bilan)
VI.Ish tartibi.:Qumning xaqiqiy zichligi xajmi 100 ml va bo‘ynida belgisi bor piknometrda aniqlanadi. Qumning o‘rtacha namunasidan 30 - 40 g tortib olib, dumaloq teshikli (teshikning diametri 5 mm) g‘alvirda elanadi. G‘alvirdan o‘tgan qum boks yoki chinni kosaga solinib, massasi o‘zgarmaguncha quritish javonida 110±5°S xaroratda quritiladi. So‘ngra kosani eksikatorda o‘tkir sulfat kislota yoki suvsiz kalsiy xlorid tepasida tutib, qum uy xaroratigacha sovitiladi.

Quritilgan qumdan ikki marta 10 g dan tortib olinadi va ular aloxida-aloxida piknometrga (10 g dan) solinadi; piknometrlar toza, quritilgan va tarozida tortib massasi aniqlangan bo‘lishi lozim. Qum solingan xar bir piknometr tarozida tortiladi. Keyin ularga (xajmining 2/3 qismigacha) distil langan suv quyiladi va aralashtiriladi, keyin piknometrlar qumli yoki suvli vannaga qiya xolda joylanadi. qum zarralaridagi xavo pufakchalarini chiqarib yuborish uchun piknometrdagi suv (qum) qaynatiladi; xavo pufakchalari chiqib ketgach, piknometr latta bilan artiladi, uy xaroratigacha sovitiladi; piknometrga qo‘shimcha distillangan suv (buynidagi chiziqchaga yetkazib) quyiladi va tarozida tortiladi. Keyin piknometrdan suv va qum bo‘shatib olinib, piknometr yaxshilab chayiladi va bo‘ynidagi chiziqchaga yetkazib distillangan suv quyiladi va yana tarozida tortiladi. Qumning xaqiqiy zichligi 0,01 g/sm³ gacha aniqlikda xisoblanadi. Qumning xaqiqiy zichligi quyidagi formula bilin aniqlanadi va natija 2- jadvalga to‘ldiriladi.

1.

2.
3 .

m- piknometrning qum bilan birgalikdagi massasi

m₁ - bo‘sh piknometrning massasi

m₂- piknometrning distillangan suv bilan birgalikdagi massasi

m₃- distillangan suv va qum solingan piknometrning xovo pufakchalari chiqarilib tashlagandan keyingi massasi

- suvning zichligi, 1 g/sm³ ga teng.
2 jadvalga

	Olingan qum miqdori, g	Olingan xajm, sm^3	Siqib chiqarilgan xajm, sm^3	qumning zichligi, g/ sm^3
1
2
3

Xulosa___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________