Kafedrasi geografiya kursi tinglovchisi jumaniyazov adhamning

2.1. Ta`limning interfaol metodlari va keys.

Mazkur kurs ijtimoiy-geografik fan bo’lib, u aholi va xo’jalikni butun dunyoda, ayrim hududlar va mamlakatlarda rivojlanish va joylanish qonuniyatlarini tadqiq etadi. Mazkur kurs butun jahon xalqaro munosabatlarini, insoniyat va jamiyat bilan tabiatning o’zaro aloqalari, global muammolar va jahon taraqqiyotining hozirgi bosqichlarini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.

Ma’lumki, dunyo siyosiy kartasi hozirgi holatga kelgunga qadar ko’p marotaba o’zgarishga uchragan. Asrimizning boshlarida (XX-asrni) dunyo siyosiy kartasini o’zgarishiga kuchli turtki bo’lgan omil I-jahon urushidir. Ikki harbiy siyosiy bloklar-“Antanta” va “Uchlar ittifoqi”ni bir-birlari bilan urushi I-jahon urushini keltirib chiqardi.

Hozirgi kunda ham dunyoning o’nlagan hududlarida bunday siyosiy vaziyatlar keskin bo’lgan mintaqalari mavjud.

ta`limning geografiya fanlari orasida Siyosiy geografiya va tashqi iqtisodiy aloqalar fani o’quvchilarni jahon mamlakatlari bilan tanishtiruvchi kurs hisoblanadi. Kurs asosini bir necha umumiy tushunchalar tashkil qiladi. Ularni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:. Bular: “Suveren davlat”, “Davlat hududi”, "Davlat chegarasi", "Unitar davlat", "Federativ davlat", "Mamlakatlar guruhi”, “Hozirgi zamon siyosiy xaritasi”,. Kursni o’rganish jarayonida o’quvchilarda mamlakatlar haqidagi umumiy tushuncha shakllanadi va sekin-asta ularda mamlakatlarga siyosiy geografik tavsif berish

Hozirda jahon mamlakatlari federativ (10%) va unitar (90 %) davlatlarga bo’linadi. Jahonning 23 ga yaqin davlati federativ shaklga ega bo’lib, ulardan ayrimlarida (Rossiya, Bel’giya, Hindiston, Nigeriya) federativ tuzilish milliy-etnik tamoil bilan, boshqalari esa GFR, Avstriya, AQSH tarixiy- geografik hususiyatlari bilan bog’liq. Hozirgi vaqtda ko’p mamlakatlarda ma’muriy-xududiy tuzilish masalasi muhim siyosiy muammo bo’lib qolgan. Masalan: Checheniston..

"Jahonining xozirgi siyosiy xaritasi”, "Xalqaro munosabatlarning dunyo siyosiy xaritasiga ta’siri”, ”Jahon mamlakatlarining davlat tuzumi” tushunchalarini o’rganishda egallangan nazariy materiallar, Jahonining ijtimoiy va iqtisodiy geografiyasini o’rganishning asosiy obektlaridan biri mamlakatlar hisoblanadi Chunki siyosat va iqtisod bir-biri bilan uzviy bog’liq jarayonlar hisoblanadi. Mamlakatlar iqtisodiy tuzumi va ularni rivojlantirish omillari haqida gapirilganda atbatta uning siyosiy ahamiyati haqida ham to’xtalish maqsadga muvofiq.

1.Izohli ilyustrativ (ko’rgazmali) metod. (hikoya, lektsiya, tushuntirish, darslik bilan ishlash, rasmlarni namoyish qilish, kino vadiafilmlar, slaydlar namoyish etish)