Кафедраси «электротехника ва электроника»

МАВЗУ: Электр юритмага матор қувватини танлашни ҳисоблаш


Машғулот мақсади.
Электр юритмалар тўғрисида тушунчалар, электр юритмага двигатель танлашнинг усуллари, электр двигателнинг узоқ муддатли, қисқа муддатли ва такрорий қисқа муддатли лежимлприни ўрганиш.
Иш жараёнларни механизациялаш ва автоматлаштириш учун қўлланиладиган электромеханик тизимга электр юритма дейилади. Электр юритма бошқарувчи ва узатиш қурилмаларидан, двигателнинг ўзидан ва ишчи механизмдан иборат. Бошқарувчи қурилма электр юритманинг ишини бошқаради. Масалан, кучланиш қийматини ва частотасини, ишчи механизм қувватини, двигателнинг айланиш тезлигини ўзгартириб беради.
Хозирги кунда электр юритмалар учта грухга бўлинади.

1. 
   Грухли, 2. Якка, 3. Кўп двигателли.
   

Двигателларнинг иш режимлари ва уларнинг қувватини ҳисоблаш.
Ишчи механизмда юкламанинг ўзгариш табиати двигателнинг иш режимини аниқлайди. Бу ўзгаришларни хисобга олиш учун юкламали диаграмма қурилиди. Двигател айлантирувчи моментнинг ёки қувватнинг вақт бўйича ўзгариши юкланишли диаграмма дейилиди. Электр двигателлар қуйидаги режимларда ишлаши мумкин:

1. 
   Узок муддатли, 2. Қисқа муддатли, 3. Такрорий қисқа муддатли.
   

Узоқ муддатли режимда двигател қувватини танлаш
Доимий юкланишда двигателнинг ўта қизиш температураси аста-секин барқарор қийматга етади. Булар: вентиляторлар, компрессорлар ва бошқалар
б ундай режимдаги двигателлар кввати қуйидаги шартни бажариши керак:
P _н – двигателнинг номинал қуввати, P_мех – механизмнинг қуввати.


1-рамс двигателнинг узоқ муддатли ўзгарувчан юкланишдаги иш графиги.

Ў ртача йўқотишлар усули кенг қўлланилади. Унинг мазмуни шундаки, график бўйича ишладиган двигателдан атроф мухитга сочилган иссиқлик ўша двигатель номинал қувват билан ишлаётганда сочилган иссиқликдан кўп бўлмайди:

∆P_1, ∆P_2, ∆P_3, ….. ∆P_n – t_1, t_2, t_{3, ……} t_n вақт давомида двигатель қувватлари йўқотишлари, ∆P_ўр – цикл вақти давомида двигателдаги ўртача қувват йўқотишлари, ∆P_н – цикл вақти давомида номинал қувват билан ишлаётган двигателнинг қувват йўқотишлари.

Бу усулни ўзгармас ва ўзгарувчан ток двигателларини танлашда ишлатиш мумкин.