Kafedrasi “biotexnologiya” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Agrobacterium tumefaciensning Ti-plazmidasi bilan o’simlikni transformatsiya qilish.
Gramm “-” tuproq bakteriyasi Agrobacterium tumefaciens – fitopatogen bo’lib, o’zining hayot sikli davomida o’simlik hujayrasini transformatsiya qiladi. Bu transformatsiya o’simlikda shish hosil bo’lishiga olib keladi, bu esa o’simlikning normal o’sishiga to’sqinlik qiladi. Jiddiy agronomik muammolarni keltirib chiqarishi mumkin bo’lgan bu kasallikka faqat 2 urug’pallali
o’simliklar chalinishadi: (odatda uzum, danakli daraxt mevalari, atirgullar). Shishning hosil bo’lishi o’simlik hujayrasiga kirishidan o’simliklar hujayralarining genomiga integratsiyasi va bakteriya plazmidasining spetsifik sigmenti-TDNK qismiga ekspressiyadan boshlanadi. T-DNK plazmidaning shunday qismiki, u yerda yetuk shishlar induksirlanadi: u aksariyat hollarda A.tumefaciens shtammlarida mujassamlashgan bo’ladi. T-DNK ning uzunligi shtammga qarab 12 dan to 24 m.j.n. (ming juft nukleotid) [10]. Ti-plazmidani tutmaydigan

A. tumefaciens shtammlari shakllangan o’simlik shishlarini hosil qila olmaydi A. Tumefaciens ning o’simlikda unifitsirlanishi va shishning shakllanishi Ti- plazmidaning 4 ta qismi mavjud:

I. Vir qismi bo’lib, bu qismdagi genlar bakteriya genlarini o’simlik genlariga o’tkazishda, transportiyada yordam beruvchi genlar hisoblanadi, ya’ni Vir genlarining mahsulotlari T-DNKni o’simlik hujayrasini genomiga integratsiyasi va transporti uchun muhim hisoblanadi. T-DNK faqatgina transkribirlanadigan vatranslatsiyalanadigan auksin, sitokinin vaopin genlarini o’zida tutadi. T-DNK chegarasidan tashqarida Vir-genlari, (OMG) opin katobalizmini kodlaydigan ferment va ori-replikatsiyaning initsatsiyalash sayti, ya’ni, A tumefeciens da plazmidasining turg’unligini ta’minlaydigan qismlar bo’ladi. L (lever) chap konfiguratsiya va D (dexter) o’ng konfiguratsiyalarning tegishlicha ketma-ketligi ko’rsatilgan bo’lib, bu ularning optik xossasini namoyon qiladi.