Kafedrasi axborot tizimlarini loyihalash fanidan o‘quv-uslubiy majmua

6.1. Tizim muvozanati deyilganda, muayyan vaqt davomida tashqi ta’sirotlarsiz o‘zining holatini qanchalik darajada saqlay olish qobiliyati tushuniladi.
6.2. Tizimning turg‘unligi uning tashqi ta’sirdan so‘ng o‘z muvozanatini saqlay bilish qobiliyatini bildiradi.
6.3. Tizimning rivojlanishi deganda undagi mavjud asosiy qonuniyatlarning o‘zgarishi tushuniladi. Bu tushuncha asosan tashkiliy tizimlardagi ba’zi murakkab jarayonlarni ifodalash uchun kiritilgan.
6.4. Tizimning maqsadi faqatgina ijtimoiy, iqtisodiy va biologik tizimlar uchun aniqlangan bo‘lib, kibernetika hamda boshqa texnik sohalar uchun esa modelga “maqsad funksiyasi” tushunchasi kiritilgan.
7. Tizim uchun tashqi muhit – tizim tarkibiga kirmagan elementlar to‘plami bo‘lib, ularning o‘zgarishi tizimning o‘zini tutishini o‘zgartirishga olib kelishi mumkin.
8. Model – bu tizimning bir guruh xossalarini aks ettiruvchi ifoda bo‘lib, uni yaratish orqali tizimning o‘zini tutishiga oid ba’zi xulosalarni oldindan chiqarish mumkin.
Savol va topshiriqlar:
1. Tizim nima va u atama sifatida qanday ma’nolarni anglatadi?
2. Moddiy va mavhum tizimlarga misol keltiring.
3. Tizimlar qanday turkumlarga ajratib o‘rganiladi?
4. Tizimni aniqlashda qaysi atamalardan ko‘proq foydalaniladi?
5. Tizimga nisbatan qo‘yilgan talablar nimalardan iborat?
6. Aristotel tizimga qanday ta’rif bergan?
7. L. fon Bertalanfi tizimga qanday ta’rif bergan?


Adabiyotlar:
1. Грекул В.И., Денищенко Г.Н., Коровкина Н.Л. Проектирование информационных систем. Учебное пособие. Интернет-университет, университет информационных технологий, – М., 2005. – 304 с.
2. Рочев И.В. Информационные технологии. Анализ и проектирование информационных систем. Учебное пособие. 2-е изд. испр. – Москва-Cанкт-Петербург: Ланг., 2019. – 128 с.
3. Крэг Ларман. Применение UML 2.0 и шаблонов проектирования. Практическое руководство. 3-е изд. Издательский дом “Вильямс”. – М.: 2013. – 736 с.