Kafedrasi axborot tizimlarini loyihalash fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Versiya	Yaratilish sanasi	Versiya
Yaratilish sanasi
1.1	1997-yil noyabr	2.1.1	2007-yil avgust
1.3	2000-yil mart	2.1.2	2007-yil noyabr
1.4	2001-yil setabr	2.2	2009-yil fevral
1.4.2	2004-yil iyul	2.3	2010-yil may
1.5	2003-yil mart	2.4 beta 2	2011-yil mart
2.0	2005-yil iyul	2.5	2015-yil iyun
2.1	Rasman qabul qilinmagan	2.5.1	2017-yil dekabr

Ta’kidlash joizki UML ning 1.4.2 versiyasi ISO/IEC 19501:2005 va 2.4.1 versiyasi esa ISO/IEC 19501-1, 19505-2 xalqaro standartlari sifatida qabul qilingan.

1980-yillarning oxirida obektga yo‘naltirilgan dasturlash tillari keng tarqaldi. Ulardan faol foydalanish tendentsiyalari obektga yo‘naltirilgan yondashuvni amalga oshirish va uning muhim xususiyatlarini ko‘rsatgan holda tizimning eng yaxshi modelini yaratish imkonini beradigan modellashtirish tilini ishlab chiqish vazifalarini belgilab berdi. UML xuddi mana shu vazifani amalga oshiruvchi til sifatida yuzaga keldi. Hozirgi vaqtda UML axborot tizimlarini modellashtirish notatsiyasi sifatida bir qator obektga yo‘naltirilgan CASE mahsulotlari tomo­nidan qo‘llab-quvvatlanadi.


2. Obyektga yo‘naltirilgan tillardagi mexanizmlar.
Obektga yo‘naltirilgan loyihalash – bu real olam tushunchalariga asoslangan holda modellar yordamida masalalarni yechish usullaridan biri sanaladi. Obektga yo‘naltirilgan loyiha­lashda ma’lumotlar strukturasini xatti-harakatlar bilan birlashtirgan obekt fundamental element sifatida gavdalanadi.
UML obyektga yo‘naltirilgan modellashtirish tilining asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• 
  vizual modellarini yaratish orqali buyurtmachilar va dasturchilar (axborot tizimlarini ishlab chiquvchi guruhlar) o‘rtasidagi o‘zaro aloqani tashkil etish;
  
• 
  muayyan fan sohasi uchun bazaviy belgilash notatsiyalarini ixtisoslashtirish.
  

Axborot tizimlari hayotiy siklining turli bosqichlarini modellashtirishni qo‘llab-quvvatlash uchun UML tili diagrammalarning bir qator to‘plamini taklif qiladi.
UMLda juda ko‘p turdagi diagrammalardan faol foydalaniladi va bu diagrammalar ma’lum bir belgilariga ko‘ra Structure Diagrams, Behavior Diagrams va Interaction Diagrams kabi sinflarga ajratilgan:

• 
  Structure Diagrams:
  
  • 
    Class diagram
    
  • 
    Component diagram
    
  • 
    Composite structure diagram
    
    • 
      Collaboration (UML2.0)
      
  • 
    Deployment diagram
    
  • 
    Object diagram
    
  • 
    Package diagram
    
• 
  Behavior Diagrams:
  
  • 
    Activity diagram
    
  • 
    State Machine diagram
    
  • 
    Use case diagram
    
•