Kafedra mudiri: D. Norbo`tayeva O‘qituvchi

=B2*C2

Yuqoridagi misoldan ko’ra murakkabroq misolni ko’rib o’taylik.
2-misol. Kitob javonidan Anvar 9 ta, Ziyoda 11 ta va Shoxrux 8 ta kitobni olgandan keyin javonda 14 ta kitob qoldi. O’quvchilarning xar birining olgan kitobi jami kitoblarning necha foizini tashkil etadi?
Dastlab kitoblarning umumiy sonini keltirib chiqaramiz, yig’indi hisoblashda summa komponentidan foydalanib qiymatlar kiritilgan yacheykalar diapazonini ko’rsatib o’tamiz:

	A	B	C	D	E	F
1	Anvarda	9
2	Ziyodada	11
3	Shoxruxda	8
4	Kitob javonida	14
5	Jami	=СУММ(B1:B4)

Kitoblarning umumiy sonini aniqlab olganimizdan so’ng xar bir o’quvchi umuniy kitob fondining necha foizini o’ziga olganini aniqlaymiz:

	A	B	C	D	E	F
1	Anvarda	9
2	Ziyodada	11
3	Shoxruxda	8
4	Kitob javonida	14
5	Jami	42
	Anvarda	=B1*100/B5
	Ziyodada	=B2*100/B5
	Shoxruxda	=B3*100/B5
	Kitob javonida	=B4*100/B5

Yuqorida bajarilgan misolda amalga oshirilgan ishlarda yacheykalar manzilini ko’rsatib o’tish jarayoni “katakka murojaat”ni ifodalaydi.
Katakka murojaat ikki xil ko’rinishda bo’lib, nisbiy va absalyut murojaatlarga jratiladi.
Nisbiy murojaatda katakka murojat yuqoridagi kabi amalga oshiriladi, absalyut murojattda esa murojaat qilinayotgan katak manzili oldida “$” belgisi qo’shib murojaat qilinadi, Bunday murojaatning farqi shundaki, murojaat qilinayotgan katak “o’zgarmas” sifatida qaraladi.

	A	B	C	D	E	F
1	Anvarda	9
2	Ziyodada	11
3	Shoxruxda	8
4	Kitob javonida	14
5	Jami	42
	Anvarda	=B1*100/$B5
	Ziyodada	=B2*100/$B5
	Shoxruxda	=B3*100/$B5
	Kitob javonida	=B4*100/$B5

Izoh: bu yerda =B1*100/$B5 ko’rinishida katakka murojaatdan nusxa olish jarayonida nuxsalash natijasida murojaat qilinayotgan (B1) kataklar manzili avtomatik ravishda o’sib (kamayib) borish tartibiga bo’ysinadi, ammo $B5 katak esa o’zgarmas bo’lib qoladi.
Mustahkamlash uchun topshiriqlar.
Balandligi xar hil, asosi bir xil bo’lgan to’rtburchaklarning yuzasini hisoblashda aralash murojaatdan foydalanish
Uyga vazifa:
MS Exselda ifodalarni hisoblashda katakka murojaatning nisbiy va absalyut usullaridan foydalanish


"TASDIQLAYMAN"
O`quv ishlari bo`yicha
direktor o`rinbosari
__________ M. Mamadaliyeva
2021 yil "____"_________

2. 
   O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli
   

Mashg’ulot vaqti-2 soat	Talabalar soni: 26 –30 gacha
Mashg’ulot shakli va turi	Nazariy-yangi bilimlarni egallash bo’yicha o’quv mashg’uloti
O’quv mashg’ulot rejasi	1. Katak yoki blokni nomlash. 2. Murojaatdan foydalanib amal bajarishda nusxalashning afzalligi . 3. Sonning darajalarini hisoblash.
O’quv mashg’ulotining maqsadi: O‘quvchilarga yangi mavzu bo’yicha nazariy tushunchalar berish, mavzu bo’yicha bilim va ko’nikmalarini shakllantirish
Pedagogik vazifalar: Yangi mavzu bilan tanishtiradi; Yangi mavzu bo’yicha rejalarni tasniflaydi; Reja asosida bo’limlarni tushuntiradi; Reja bo’yicha yangi bilimlarni yoritib beradi.		O’quv faoliyati natijalari: Tinglaydilar va zarur bo’lsa yozib boradilar; Dars bo’yicha olgan bilimlarini tasniflaydilar; O’rganganlarini aytib beradilar; Tartibli ravishda aytib beradilar.
O’qitish metodlari		Axborotli kichik ma’ruza, tushuntirish, namoyish etish, aqliy hujum
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari		Ommaviy, jamoaviy
O’qitish vositalari		O’quv qo’llanma, proektor,slayd kompyuter
O’qitish sharoiti		Maxsus jixozlangan o’quv xona
Qaytar aloqaning yo’l va vositalarining yo’l va vositalari		Og’zaki nazorat: savol-javob

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqich lari va vaqti		Faoliyat mazmuni
		Ta’lim beruvchi							Ta’lim oluvchilar
1-bosqich. Mavzuga kirish (5 daq.)		Tashkiliy qism O’quvchilarning mashg’ulotga tayyorgarligi va davomati tekshiriladi							Mashg’ulotga tayyorlanadilar
2-bosqich. Asosiy (65 daq.)		Tayanch bilimlarini faollashtirish Uyga berilgan vazifalar nazorat qilinadi hamda o’tilgan dars bo’yicha o’quvchilarga savollar berilib baxolanadi. Maqsad va vazifani belgilanishi: Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va o’qitish natijalar bilan tushuntiriladi. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi, O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baxolash mezoni va ko’rsatkichlari bilan tanishtiradi. Ta’lim oluvchining bilimini faollashtirish Tezkor savol-javob, aqliy hujum Yangi o’quv material bayoni Nazariy mashg’ulotning rejasi va tuzulishiga muofiq, o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha xarakatlar tartibini bayon etadi, Asosiy holatlarni yozdiradi. Slaydlarni Power Point tartibida namoyish va sharxlash bilan mavzu bo’yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi. Yangi o’quv materiallarini mustahkamlash Mustahkamlash uchun savollar beradi. Jarayon kichik guruhlarda davom etishini ma’lum qiladi. Kichik guruhlarga bo’ladi, kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi, har bir guruhga topshiriq beradi va baholash mezoni bilan tanishtiradi. Ishni bajarish yo’riqnomasini beradi. Guruhlarda ishlashni boshlashga ruxsat beradi. Har bir kichik guruh ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o’tkazadi. Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil qiladi, Guruh a’zolariga diqqat bilan eshitishlarini va savollar berishlarini, shu bilan birga o’zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to’ldiradi va qisqacha hulosa beradi. Guruhlar ishini o’zaro baxolashni o’tkazadi, mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlardagi ahamiyati bilan bog’lab mavzuni yakunlaydi.							Uy vazifalarini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Yozib oladilar. Diqqat qiladilar Savollarga javob beradilar Topshiriqni bajaradilar Kichik guruhlarga bo’linadilar Kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishadilar Xar bir guruh o’z topshiriq varaqlari bo’yicha faoliyatini boshlaydi Har bir guruh sardorlari chiqib o’z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi. Berilgan qo’shimcha savollarga javob beradilar, Guruh ish natijalarini o’zaro baxolaydilar, Ma’lumotni daftarga qayd etadilar.