Кафедра мудири : Б. Уринов

28-ВАРИАНТ

1. 
   Корхонага янги инвестицияларни жалб қилиш.
   

Сўнгги бир неча йил ичида Ўзбекистон жадал иқтисодий ўзгаришларни бошдан кечирди ва халқаро ҳамжамиятда бизнес ва инвестициялар учун турли хил тўсиқларини бартараф этишда очиқлик, янгиланиш ва қатъиятлилик рамзларидан бири сифатида тобора кўпроқ намоён бўлмоқда.
Ўзбекистон Республикасининг "Инвестициялар ва инвестиция фаолияти тўғрисида”ги Қонунини самарали ижро этилиши учун инвесторлар билан Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги, ҳокимликлар, хориждаги дипломатик ваколатхоналар ва тижорат банклари раҳбарлари ўринбосарларидан иборат бўлган давлат ҳокимият органлари ҳамкорлигининг 4 босқичли механизми муваффақиятли йўлга қўйилган. Ушбу механизм инвесторларнинг барча сўровларига тезкор жавоб қайтариш ва қонунда назарда тутилган чора-тадбирлар амалга оширилишининг самарадорлигини керакли тарзда назорат қилиш имконини беради.
Шу нуқтаи назардан, Европа тикланиш ва тараққиёт банкининг кўмаги билан тузилган, Республикада фаолият юритаётган инвесторлар билан бевосита мулоқотни таъминлайдиган Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Хорижий инвесторлар кенгашининг ролини таъкидлаш муҳим аҳамиятга эга.
Халқаро ҳакамлик судлари институтининг ривожланиши ҳам фаол қўллаб-қувватланмоқда. Ўз навбатида, бу мамлакат инвестиция муҳитининг муҳим ва тизим ташкил этувчи таркибий қисми бўлган қонун устуворлигини ҳамда давлат ва маҳаллий инвесторлар зиммасидаги мажбуриятларнинг тўғри бажарилишини таъминлайди.
Шу билан бирга, жаҳон амалиёти ва тажрибаси шуни кўрсатадики, бизнеснинг инвестиция ва инновацион фаолиятига тўсқинлик қилаётган муаммоларни энди оддий воситалар билан, яъни имтиёзлар бериш ёки янги декларатив меъёрларни нашр этиш билан ҳал қилишнинг имкони йўқ.
Хусусий инвестицияларни фаоллаштириш учун тадбиркорлик фаолиятини эркинлаштириш талаб этилади. Бизнес билан доимий мулоқот, муайян секторларнинг ривожланишига тўсқинлик қиладиган тўсиқларни аниқлаш ва енгиб ўтиш бўйича астойдил иш олиб бориш керак. Шу муносабат билан қуйидаги йўналишлар бўйича фаол иш олиб борилмоқда.
Биринчидан, иқтисодий ўсишнинг бир маромдаги юқори ва барқарор суръатларини сақлаб қолиш учун мамлакат иқтисодиётининг барқарор ва рақобатбардош, банк тизими активларининг катта қисми хусусий инвесторлар қўлида бўлган моделини шакллантириш зарур.
Иккинчидан, инвестициявий жозибадорликни ошириш ва барқарор иқтисодий ўсишнинг асосий омилларидан бири бўлган инфратузилмага йўналтирилган инвестицияларининг жадал ўсишини таъминлаш мақсадида давлат-хусусий шериклик ва лойиҳаларни молиялаштириш воситаларини ривожлантириш орқали инвестициявий фаолиятни рағбатлантириш ҳам фаол тарзда олиб борилмоқда.
Учинчидан, рақамлаштириш ва давлат хизматларини масофавий тақдим этиш орқали инвестиция лойиҳаларини амалга оширишда бюрократик тўсиқлар ва чекловларни тўлиқ бартараф этиш учун инвесторлар ва давлат ўртасидаги муносабатлар оптималлаштирилмоқда. Шаффофликни максимал даражада таъминлаш ва коррупциянинг олдини олиш учун хорижий инвесторларнинг мурожаатлари ва сўровлари билан ишлашни ташкил этиш сифати яхшиланмоқда.
Тўртинчидан, иш кучи ва капиталнинг иқтисодиётнинг қонуний секторларидан яширин иқтисодиётга оқиб кетишига олиб келадиган транзакция харажатларининг камайиши кузатилмоқда.
Бешинчидан, келгусида технологик ютуқларга эришиш нуқтасига айланиши ва кейинги 20-30 йил давомида мамлакат ишлаб чиқариш қувватларини ривожланиши учун замин яратиши мумкин бўлган Ўзбекистоннинг энг истиқболли соҳаларига йўналтирилган инвестиция сиёсати стратегияси ишлаб чиқилмоқда.
Инвестиция муҳити мамлакатдаги барча фаолият соҳаларига таъсир кўрсатишини инобатга олган ҳолда, ислоҳотлар кўлами иқтисодий, институционал, таълим, соғлиқни сақлаш, қишлоқ хўжалиги, сув таъминоти, энергетика, транспорт ва бошқа йўналишларни қамраб олди.
Шунингдек, тадбиркорларни ва инвестиция лойиҳалари ташаббускорларини амалий қўллаб-қувватлашга катта эътибор қаратилмоқда. Ушбу йўналишдаги энг ёрқин мисол - бу 2020 йилда тузилган экспорт ва инвестицияларни ривожлантириш масалалари бўйича Ҳукумат комиссиясининг фаолияти бўлиб, унинг вазифаларига тадбиркорлар ва экспортчилар билан яқин ҳамкорлик қилиш, пандемия туфайли юзага келган чекловлар билан боғлиқ муаммоларни тахлил қилиш, шунингдек, ҳар бир тадбиркорлик субъектининг муаммосини ҳал қилишда индивидуал ёндашув асосида тезкор ва самарали ечимларни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш киради.
Ўтган йил якуни бўйича Комиссия аъзоларининг жойларга чиққан ҳолда олиб борган фаолияти натижасида 98 мингдан ортиқ корхоналар фаолияти манзилли тартибда ўрганилди ва натижада 5902 та корхоналарнинг 6235 та муаммоли масалалари аниқланди. Муаммоларнинг ҳар бири тегишли вазирликлар, идоралар, тижорат банклари, маҳаллий ҳокимият органлари ва Республиканинг хориждаги дипломатик ваколатхоналари билан яқин ҳамкорликда ҳал этилди.

2. 
   Брендинг ва брендни шакллантириш.
   

Brend va brending tushunchasi bir-biri bilan chambarchas bog'liq. Ehtimol, oddiy odam sifatida siz bir necha marta qizil yoki ko'k rangdagi tashlab yuborilgan va g'ijimlangan bankada gazlangan ichimlikning brendini osongina tanib olishingizni va sariq-qora gorizontal chiziqlarni uchratganingizda, tegishli telekomni eslaysiz. operator. Bu o'z-o'zidan sodir bo'ladi, siz hatto xotirangizni zo'rlashtirmaysiz. Iste'molchi ongida o'z brendingiz bilan o'z o'rnini egallash ko'plab kompaniyalarning intilishidir.

Brendlar taqdim etadigan imkoniyatlarni tushunish ular inson faoliyatining deyarli barcha sohalarida qo'llanilishiga olib keladi. Brendning mavjud turlari shunchaki hayratlanarli. U nafaqat yirik kompaniyalar, balki o'rta va kichik biznes vakillari tomonidan ham qo'llaniladi. U iste'molchi sektorining keng doiradagi mijozlari bilan shug'ullanadigan korxonalar va B2B (biznesdan biznesga) sohasida ishlaydigan kompaniyalar tomonidan teng darajada faol foydalaniladi.

Brendlash tushunchasi tegishli sohalarga kirib bormoqda. Brendlash nafaqat mahsulotni taklif qilishda, balki siyosat, sport, san'at va notijorat sektori korxonalarida ham jadal rivojlanmoqda. Brendlash texnologiyasi tashkilotlarda inson resurslarini boshqarish, mamlakatlar va hududlarni rivojlantirish, mutaxassislar, ekspertlar va tadbirkorlarni shaxsiy rag'batlantirish uchun ham qo'llaniladi.

Brendlash (brendlash) so'zida -ing tugashi mavjud bo'lib, uning mavjudligi bu otning fe'l shaklidan kelganligini ko'rsatadi. Bular. u brend bilan bog'liq harakatni o'z ichiga oladi. Ha shunaqa. Brendlash - bu brend yaratish, uni qo'llab-quvvatlash va bozorda rivojlantirish bo'yicha marketing harakatlari majmuidir. Oddiy qilib aytganda, brending vazifasi brendni shakllantirishdir, ya'ni. u bilan bog'liq mo'ljallangan birlashmalarni iste'molchilar ongiga o'tkazish.

Bu kompaniyaning brend yaratish to'g'risidagi qaroridan boshlanadigan va quyidagi marketing tadbirlarini qamrab oladigan tadbirlar majmuidir:

• tovar belgilarining identifikatsiya belgilarini ishlab chiqish;
• mahsulotlarning korporativ dizaynini yaratish va ularni qadoqlash;
• joylashishni aniqlashni qidirish;
• marketing kommunikatsiyalari orqali rag'batlantirish;
• brend holatini kuzatish uchun iste'molchilarning maqsadli segmentini o'rganish;
• brendni iste'molchilar auditoriyasiga ko'rinadigan qilib ko'rsatadigan, uni raqobatchilardan ajratib turadigan va afzalliklarning shakllanishiga hissa qo'shadigan va hokazo.
Maqsad va vazifalar
Brendlash kontseptsiyasi va uning kontseptsiyasi paydo bo'ldi va raqobatning rivojlanishi bilan kompaniyalar amaliyotiga faol kira boshladi. Xuddi shu toifadagi mahsulotlarning katta tanlovi xaridorlarni tanlashni qiyinlashtirdi. Kompaniyalar o'z takliflarining sifatini yaxshilash, ularning funktsional xususiyatlarini tekislashi sababli xaridlarni amalga oshirish yanada chalkash bo'ldi. Iste'molchilarga yopishib olish, solishtirish va tanlash uchun amalda hech qanday mezonlar qolmagan. Bizga bozorda u yoki bu taklifni ta'kidlash imkonini beradigan qo'shimcha sun'iy ravishda yaratilgan mahsulot xususiyatlari kerak edi. Shu munosabat bilan brend yaratishning marketing nuqtai nazaridan ahamiyatini ortiqcha baholab bo'lmaydi.

Boshqa tomondan, kompaniyalar hech qachon mahsulot va xizmatlarni ilgari surish uchun mo'l-ko'l resurslarga ega emaslar. Byudjetlarni kengaytirish va ulardan samarali foydalanish masalalari doimo dolzarb bo'lib kelgan. Bu o'ziga xoslik brending maqsadini shakllantirishda namoyon bo'ladi. U shunday ko'rinadi.

Brendlashning maqsadi - iste'molchilarning maqsadli auditoriyasi o'rtasida samarali tarzda brend afzalliklarini yaratish, bu kompaniyani uzoq muddatda pul oqimi bilan ta'minlaydi.

Ushbu maqsadga erishish yo'lida kompaniyalar bir qator ketma-ket vazifalarni hal qilishlari kerak. Mana ular:

• Avvalo, odamlar yorqin esda qolarli tasvirga ega bo'lmagan narsani eslay olmaydi. Ular aytganidek, odatiy yuz bilan, har doim boshqa birov bilan adashib qolish ehtimoli yuqori. Individuallik korporativ dizayn va xarakterli xususiyatlar - brend atributlari bilan boshlanadi. Ular nafaqat yaratilishi, balki iste'molchilarning maqsadli auditoriyasi uchun jozibador bo'lishi kerak.
• Biroq, tan olishning o'zi etarli emas. Notanish o'tkinchilarning yuzlarini farqlashdan foyda yo'q. Tan olish va qiziqish kerak, ya'ni. brend iste'molchilar orasida mashhurlikka erishishi kerak. Axir odamlar bilmagan narsalarini sotib olishni istamaydilar. Buning uchun marketing kommunikatsiya vositalaridan foydalaniladi, ular yordamida kompaniyalar maqsadli auditoriyaga o'z brendlarining mavjudligi haqida aytib berishadi.
• Tan olishning mavjudligi yaxshi, lekin tanish tasvirlar ko'p bo'lsa va ularning barchasi iste'molchilar e'tiborini o'zlariga qaratish uchun kurashsa, ular nima uchun brend hammaga o'xshamasligini va u qanday farq qilishini tushuntirishlari kerak. Raqobatchilardan bunday ajratish marketing tili bilan aytganda joylashishni aniqlash deb ataladi. asosiy afzalliklarini ta'kidlash.

3. 
   Инсон капиталини самарали бошқариш
   

Mehnat resurslari mamlakat aholisining mehnatga layoqatli yoshdagi qismi,
iqtisodiy resurslarning tarkibiy unsuri. 16 yoshdan 55 yoshgacha boʻlgan ayollar, 60
yoshgacha boʻlgan erkaklar mehnat resurslariga kiritiladi. Ammo yosh chegarasi
ko’rsatkichlari davlatlarning qonunchiligidan kelib chiqib farqlanishi mumkin.
Mehnat resurslari soni miqdoriy ifoda boʻlsa, mehnat yoshidagilarning bilim
saviyasi, malakasi, kasbiy mahorati va ishbilarmonligi uning sifatini yaratadi. Taʼlimtarbiya, malakani oshirish, sogʻliqni taʼminlash, uni mustahkamlash uchun sarflar
inson kapitaliga investitsiya boʻlib, mehnat resurslarini takroran yaratishga xizmat
qiladi. Mehnat resurslari mehnat bozori orqali taqsimlanadi.
1920-yillardan fanda mehnat resurslari atamasi yuzaga keladi. Inson mehnat
resurslari sifatida qaralganda ishlab chiqarish jarayonining bir qismi sifatida qaralib,
mahsulot tannarxining bir qismi deb baholangan. Xodimlar faqat yo’riqnoma asosida
faoliyat yuritib kelgan. Natijada kompaniya inqiroz vaqtida birinchilardan bo’lib
xodimlarni qisqartirish va shu hisobiga tannarxni kamaytirish haqida o’ylagan. 1970-
yillardan esa mehnat resurslariga inson resurslari sifatida qarala boshlangan.
Insonning malakali, yuqori bilim va ko’nikmalarga egaligi ish unumdorligining
oshishi, sifat ko’rsatkichlarining yaxshilashiga to’g’ridan to’g’ri ta’sir qilishi tushunib
yetiladi. Xodimlarga nisbatan munosabat ijobiy tomonga o’zgaradi, yuqori malakali
xodimlar yuqori qadrlanadi. Ammo hozirgi davrda mehnat/inson resurslari emas,
balki inson kapitali/talentni menejment sifatida o’rganish inson kapitalining qadri
yanada oshishiga olib keldi. Endilikda yaxshi xodimlarga kompaniyaning
raqobatbardoshliligi va muvaffaqiyat kaliti sifatida qarash va ular uchun kurashish
avj olmoqda.
Motivatsiya shaxsni harakatga va faoliyatga undovchi, ehtiyojning yuksak
shakli sifatida paydo boʻluvchi ichki turtki hisoblanadi. Ehtiyoj va instinkt, mayl va
hissiyot, ideal va boshqa motivatsiyalar jumlasiga kiradi. Xatti-harakat va faoliyat
motivlarining majmuasi motivatsiya deyiladi. Motiv ehtiyoj negizida vujudga keladi
va shakllanadi. Ehtiyojning barqarorlashuvi motivatsiyaning samarali shakllanishini
taʼminlaydi.
Mehnat unumdorligi ishni samarali tashkil qilish, tajriba, bilim va ko’nikma
evaziga yuqori samaradorlikka erishish.
Mehnat taqsimoti - mehnat turlarining bir-biridan ajralib, mustaqil ahamiyat
kasb etishi; mehnat turlarining ixtisoslashuvi. Mehnat taqsimoti yuz berganda, bir
mehnat turidan ikkinchisi, ikkinchisidan uchinchisi va h.k. ajralib chiqadi va shu
jarayon uzluksiz davom etaveradi. Har bir mehnat turi mustaqil vazifani boshqa
mehnat turlari bilan bogʻlanib, ishlab chiqarishda qatnashgan holda bajaradi. Mehnat
taqsimoti mehnat turlarini koʻpaytirib, ularni ayrim kishilarga kasb sifatida biriktirib
qoʻyadi. 21-asr boshlarida mehnat taqsimoti tufayli dunyoda 30 ming xil kasb mavjud
boʻldi. Mehnat taqsimoti mehnat unumdorligini oshiradi.