Kafedra: halq tibbiyoti, reabilitologiya va jismoniy tarbiya fan: vrach nazaroti tibbiy profilaktika fakulteti

Sportvajismoniytarbiyabilanshug`ullanishinshoatlarinisaqlash, sanitar-gigienikholatiga, gigieniktalablarigabahoberish, shifokornazoratifani, vazifalarinivamazmuninianiqbilishkattaaxamiyatgaega. Talabatomonidano’zlashtirilganbilimvaamaliyko’nikmalaresa, unikelajakdao’zmutaxassislikamaliyotidaishonchbilanqo’llashimkoniyatiniberadi.

1.3. Fanlararovafanlarichraaloqalar Sporttibbiyotifanibo’yichata`limberishvertikalintegratsiyabo’yichanormalanatomiya, normalvapatologikfiziologiya, ichkikasalliklarpropedevtikasi, gorizontalintegratsiyabo’yichafakultativvagospitalterapiya, travmatologiyavaortopediya, jismoniytarbiyavaSHJTfanlaribilanuzviybog`langan

2. Nazariyqism

2.1. MASHG`ULOTNINGQISQACHAMAZMUNI

Sportinshoatlarigagigieniktalablar.

Sportinshoatlarijoriyqilingansanitar-gigieniktalabvame`yorlarigamosbo’lishikerak. Sportinshoatlarininggigienikso’rovlarigakattatalabqo’yiladi, chunkiularningsanitarholatijismoniymashqvasportmashg`ulotlariningsog`lomlashtiruvchisamarodorligigabog`liqdir.Sportinshoatlarifoydalanishgatopshirilganidanso’ngDavlatsanitariyaepidemiologiyanazoratmarkazi (DSENM) vaSHifokor-jismoniytarbiyadispanserixodimlari, hamdajismoniytarbiyavasportbo’yichamutaxassislartomonidanshuinshoatlarningjoriysanitariyanazoratiolibboriladi. Sanitarnazoratiorganlarivaqillariningtanbehvatakliflarihammasportinshoatlaridabo’lishizarurbo’lgansanitarjurnallarigayoziladi. SHuningdekharbirsportob`ektlaridaDSENMbilankelishilganichkitartibqoidalaribo’lishikerak. sportinshoatlariningsanitar-gigienikme`yorlarga, saqlashvafoydalanishqoidalarigarioyaqilinmasa, bungajavobgarlikinshoatrahbariyatizimmasigayuklatiladi. Sanitar-gigienikme`yorvaqoidalarbuzilgandainshoatrahbariyatijavobgarlikkatortiladi.

YOpiqsportinshoatlarigagigieniktalablar. Sportinshoatlari (zallar, suzishbasseynlarivah.z) maxsusyokijamoainshoatlari (o’quvyurtlari, klublarvah.z.) tarkibigakiritilishimumkin. Sportinshoatlariningxizmatxonalaribir-biribilanshundaybog`lanishikerakki, shug`ullanuvchilarquyidagitartibdaharakatqilishiamalgaoshirilsin : kiyimlaruchunvestibyul-garderob – erkakvaayollarningkiyinishxonalari (dushvaxojatxonabilan) – sportzali.Inshoatningichkiishlovimuhimgigienikahamiyatkasbetadi. Devorlaritekis, to’ptegishlarigachidamlivanamyig`ishtirishgaqulaybo’lishikerak. Markaziyisitishradiatorlaridevorichigajoylashtirilib, himoyapanjaralaribilanta`mirlanganbo’lishikerak.Eshikromlaribo’rtibchiqqanjoylargaegabo’lmasligilozim. Tibbiyshahobchasportzallargayaqinjoydabo’lishikerak. Ko’rinadiganjoylardastrelkalibelgilaryordamidatibbiyshahobchajoylashganjoyko’rsatilishilozim. Sportzallardagiinventarlarsozlangan, ishchiholatdavashakli, vaznivamaterialsifatibo’yichama`lumstandartlargamoskelishilozim. Ulargaquyidagigigieniktalablarqo’yiladi : sportjarohatlarinioldiniolishgayo’naltirilgan, havonichangbilaniflosgaqarshiyo’naltirilgan, shug`ullanuvchiningyoshigasnaryadlarningmoskelishigayo’naltirilgantalablardir. Bo’larninghammasio’quv-mashg`ulotlarininormalholatdao’tishigasharoityaratibberadi. Sportzallarniharkuninamholdayig`ishtirish, haftasida 1 martapollar, devorlarvasportinventarlarigeneralyig`ishtirilishikerak. YOpiqsportzallaridachekish, sportkiyimisizshug`ullanishqatiyanmanetiladi.Devorlarnibo’yashdayorug`likniqaytarilishdarajasivaruhiyfiziologikfunktsiyalargata`siriinobatgaolishinizarur : yashilrangtinchlantiradivako’rishorganigayaxshita`siretadi; sariqvaqizg`ish (oranjiviy) rangtetiklashtiradivaissiqliksezgisinichaqiradi; qizilrangqo’zg`atadi; havovabinafsharangtormozlaydi. YOg`libo’yoqlarqo’llanilgandadevorvashiplarto’liqbo’yalmaydi, chunkiinshoatningtabiiyventilyatsiyasigaqarshilikko’rsatadi. Pollartekis, silliqemas, elastik, engilyuviluvchibo’lishilozim. Inshoatlardaoptimalmikroiqlimnihosilqilinishio’zigaxosgigienikahamiyatgaega : havoharorati + 15⁰Sdarajasidaushlabturilishikerak, nisbiynamlik 30-60 %, havoningharakattezligi 0.5 m/sbo’lishilozim. Kurashvastoltennisizallariuchunhavoharakatiningtezligi 0.25 m/sdan, dushlarda, kiyinishvamassajqilishxonalarida 0.15 m/sdanoshmasligikerak. Zaruriyhavoalmashinuvinita`minlashuchunmarkaziyventilyatsionmoslamalardanfoydalaniladi, tashqaridanichkarigasoatiga 80 m<sup>3</sup>havobirshug`ullanuvchiuchunva 20 m³havobirtomoshabinuchunhavoyuboriladi. Agarbuningimqoniyatibo’lmasa, tabiiyyo’lbilanventilyatsiyaamalgaoshiriladi (oynalarni, fortochkalarniochib). Buninguchunaeratsiyakoeffitsientianiqlanadivanormada 1/50 nisbatdabo’ladi, ya`nifortochkalarningumumiymaydonipolningumumiymaydonidan 50 martakichiqbo’ladi. Sportzallaridahavonialmashtirishsoatiga 3-4 martabo’lishikerak. Sportzallariimqondarajasidatabiiyyoritilishilozim; sun`iyyoritishyorug`liknitarqatuvchiyoritkichlarbilanamalgaoshiriladi. YOrug`likbirme`yordatarqalishivanormalargaamalqilinganholdagorizontalvavertikalyoritishningzaruriydarajalarita`minlanishikerak. Markaziynervsistemasiningtonusinianiqlashda, ko’rishanalizatorlariningholatigata`siretishda, jaroxatlanishnianiqlashdayoritishninggigienikahamiyatikattadir. YOritishgagigieniktalablarquyidagilardir : tabiiyyoritishgamosbo’lishikerak; maydonninghammayuzasigabirxiltarqalishikerak; kunninghammavaqtlaridadoimiybo’lishikerak; ko’zgayaqqoltushmasligikerak; issiqlikeffektinibermasligikerak. Tabiiyyoritishnibaholashquyidagimezonlarbo’yichaamalgaoshiriladi : mahalliyyorug`likiqlimi, kunvaqti, yorug`liktushushibo’yichainshoatningqurilishi, yorug`liktushishibo’yichaderazalarningqo’yilishi (yaxshisijanubiy-sharqiy), derazalargadaraxtlarningyaqinligi (20 metrdanyaqinemas), qo’shnibinolarningyaqinligi, derazalarningkattaligivashakli (yaxshisito’rtburchakli), oynalarningtozaligi, derazalardagioynalarsonivaularninghimoyalanganligi, poldanderazalarningjoylashganbalandligi (2 metrdankamemas), devordagiderazalaroralig`i (derazakengligidan 1,5 martakambo’lmagan), inshoatshipidantutgano’rni (0,5 metrdanko’pemas), inshoatningichkibo’yalishi (ko’zgatashlanuvchirang), inshoatkattaligi. SHuningdekyorug`likkoeffitsientianiqlanadi, ya`niderazadagioynalarningmaydonigapolyuzasiningnisbati – sportzallariuchun 1/6, ya`nipolyuzasioynalarningumumiyyuzasidan 6 martakattabo’lishikerak; agarmaydonbirtomonlamayoritilsa, undayorug`liknurlariningmaydonningishchiyuzasigatushishburchagianiqlanadivau 27<sup>0</sup>bo’lishikerak, shundaginayorug`likko’zgayaqqoltushmaydi. SHubilanbirqatordasun`iyyoritishdanhamkengfoydalaniladi. Bumaqsaddalyuminestsentlampalaridanfoydalaniladi. Ularshipga (umumiyyoritishuchun), devorga (yontomondanyoritishuchun) vamahalliy (ishchimaydonniyoritishuchun) ko’rinishdaqo’yiladi. Sportturlariningo’tkazilishigaqarab, lampalarharxilbalandlikkaosiladi. Masalan : stoltennisizaliuchunminimal, sporto’yinlarizaliuchun 8-9 metrbalandlikdajoylashadi. Hammalampalarhimoyalanganbo’lishibo’lishikerak. YOritishnipotimalholatgakeltirishdayorug`likyo’nalishiningquvvatimuhimahamiyatgaega, sportzallaridaqo’llanilayotganlyuminestsentlampalaruchun 13-16 Vt/m²vaqizuvchilampalaruchun 26-32 Vt/m²bo’lishikerak.

Gimnastikazali – birinchinavbatdato’g`rirejalashtirilganbo’lishikerak, ya`niyaqinjoydaqo’shimchaxonalar (echinib-kiyinish, cho’milish, xojatxona) bo’lishilozim. Busportchilarniinshoatningboshqatomoshabinlarjoylashganqismibilanaloqaqilishigayo’lqo’ymaydi. Zal 1-qavatdajoylashishilozim, harxilfoydalaniladigansnaryadlarnijoylash-tirishmaqsadida.Gimnastikazallarining 3 xilturlarifarqlanadi :

-katta – 42*24*6 m. – zalikkitato’liqgimnastikasbob-uskunalarkomplektibilanjixozlanishgamo’ljallanganbo’lib, birvaqtningo’zidahamerkaklar, hamayollarshug`ullanishimumkin;

-o’rta – 36*18*6 m. – faqatbittagimnastikkomplektgamo’ljallanganbo’lib, ba`zisnaryadlaralohidaerkakvaayollarga, ba`zilariumumiybo’ladi;

-kichiq – 30*18*6 m. – faqatbittakomplektbo’lib, erkakvaayollarnavbatbilanshug`ullanadilar.

Zallardaqanchashug`ullanuvchishug`ullanishiularningmahoratdarajalarigabog`liqbo’ladi : yangikelganharbirshug`ullanuvchiuchun – 10-12 m²; o’rtarazryadlisportchilaruchun – 12-15 m²; yuqorirazryadlisportchilaruchun – 15-20m².

Zalningmikroiqlimiquyidagiparametrlargabog`liqdir : yangikelganshug`ullanuvchilaruchun – 18⁰S, mahoratlisportchilaruchun – 15⁰Sularningmashg`ulotvaqtidabajaradiganyuklamasininghajminiinobatgaolganholda. Zalningyoritilishi, ventilyatsiyasi, isitilishixuddiboshqainshoatlarnikigao’xshash. Gimnastikazallaridashug`ullanishvaqtidajarohatlanishnioldiniolishuchungimnastiksnaryadlarnito’g`rijoylashtirishkerak. Masalan : markazga – erkinmashqlaruchuntaxtasupa (kattaligi 12*12 myumshoqkopfortrangliqoplamabilanqoplanganvakamida 1 mhavfsizjoy); zalgakirishda – zalninguzunliginie`tiborgaolganholdatayanibsakrashuchunjoy; zalningichkarisida – turnikzalgako’ndalangosilganpardabilan.

Sporto’yinlarigamoslashganzallar.

Zalgabo’lgangigieniktalabalar, tekshirishusullarixuddigimnastikazallarinikigao’xshash, ularalohidagiparametrlarningnormativahamiyatibilanfarqqiladilar. Sportzalningkattaligibo’yichaquyidagicha : kattazallar (42*24*8 m.) – ko’pgtnasporto’yinlarigamo’ljallangan, birvaqtningo’zidashug`ullanuvchilarsoni 78 tadanko’pemas; o’rtazallar (36*18*8 m.) – basketbol, voleybol, gandbol, tennisvah.z., 48 tashug`ullanuvchishug`ullanishimumkin; kichiqzallar (30*18*8 m.) – voleybol, basketbolvah.z., 40 tashug`ullanuvchi. O’yinmaydonchasidandevorgachakamida 2 mhavfsizjoyharxilpredmetlardanholibo’lishi, maydonchegarisianiq, polrangibilanfarqqiluvchi, kamida 5 smenlirangbilanbelgilanishilozim. Zalningharorati – 16-18⁰S ; namligi – 30-60%, havoningharakati – 0,3 -0,5 m/s.

YOpiqsuzishbasseynlari.

Buinshoatboshqasportinshoatlaridanfarqliravishdaikkidaasosiyzallarigaegabo’ladi : basseynvannasiuchunzalvatayyorlanishmashg`ulotlarinio’tishuchunzal (“quruq” tayyorlanish). SHuninguchunshug`ullanuvchiningharakatiquyidagichabo’lishikerak : shug`ullanuvchiyuqorikiyimlariniechganidanso’ng, echinib-kiyinishxonalarigaboradi, buxonaquyidagichiqishyo’llarigaegabo’lishilozim – quruqshug`ullanishzaliga, cho’milishxonasiga (undanvannazaliga) vato’g`ridanto’g`ribasseynningvannazaliga. SHug`ullnuvchilarningtayyorlanishiuchunzallargabo’lgangigieniktalablarboshqazallargaqo’yilgantalablargao’xshash. Basseynvannalariningkattaligigaqarab 25 va 50 metrlibasseynlarfarqlanadi, suzishyo’lkalari 6-8 tabo’lib, harbiri 1,25 mkenglikkaega. Atrofida 2,5-3 mkenglikdaaylanibo’tishyo’lkalarijoylashadi. Yo’lkavadevorningbirqismi 30<sup>0</sup>Sgachaisitilishilozim (suzuvchilarniyallig`lanishkasalliklaridanasrashmaqsadida).

Basseyndevorlarisuv (nam) o’tkazmaydiganochrangliplitkalardanpoldpn 2,5-3 mkambo’lmaganbalandlikdateriladi, undanyuqorisi, shujumladantomisuvo’tkazmaydiganmaterialnishovqindansaqlovchimaterialbilankombinatsiyaholidateriladi. Basseyndevorlarivatubiochrangli (suvostidayaxshiko’rinishiuchun) vabutun (jarohatlanishnioldiniolishuchun) kafellarteriladi. Basseynvannalariningchuqurligiharxilbo’ladi : boshlovchilaruchunsayozjeoyida 90 sm, engchuqurjoyi - sakrashuchunplatformaningbalandligigaqarab 4 metrdan 10 metrgacha.

Suzishbilanshug`ullanuvchilarningishbajarishqobiliyatiuchunsuvningholatikattarolo’ynaydi. Basseyndagisuvichadigansuvbo’lishivaSanPiNning 2.1.4.559-96 “Ichimliksuvi” ningquyidagigigieniktalablarigajavobberishikerak : suvharoratihavoharoratidan 1-2<sup>0</sup>Spast (yallig`lanishjarayonlarinioldiniolishmaqsadida); rangi – 5⁰danko’pemas (suvko’kimtirranggabo’yaladi, buruhiykomfortsezishnihosilqiladi); ta`mvahid – 2 balldanyuqoriemas (sezilmaydi); tiniqligi – basseynvannasiningbutunchuqurligibo’yicha; qoldiqxlorningmiqdori – 0,3 – 0,5 mg/l (basseynsuvidahar 2 soatdaaniqlanadi).

YUqumlikasalliklarning (ichakkasalliklari) oldiniolishmaqsadidashug`ullanuvchilar 2 marta (suzishdanoldinvakeyin) dushxonasidano’tishlarikerak, bundaissiqsuvvasovunbilancho’milishilozim.

YOpiqsuzishbasseynlariuchuno’zigaxossanitar-gigieniktartiblardanbiribuhavoharoratidir. YAngikelganlaruchunsuvningharorati 29⁰S, sog`lomlashtirishguruhlariuchun – 29-30<sup>0</sup>S, suvgasakrovchilaruchun – 28<sup>0</sup>S, suzishsportiuchun – 24-26<sup>0</sup>Sbo’ladi. Basseyndagihavonamligi 65%danko’pemas, havoharakatisuzuvchilarningkasallanishinioldiniolishuchunminimal (0,2 m/s). Havoventilyatsiyasisoatiga 3-4 martao’tkaziladi. SHug`ullanuvchilarsoniularningmahoratdarajasigabog`liqbo’ladi : yangikelganlaruchun 1 tayo’lkada 10-12 odam (maksimum 15 ta), mahoratlisportchilaruchun 2-3 shug`ullanuvchi. Sportningboshqaturlarikabisuzishbilanshug`ullanuvchilarhamyuqumlikasalliklarbilankasallanilmaslikuchunshaxsiygigienaqoidallariga (sochiq, sovun, mochalka, slantsi, maxsuskiyim) amalqilishlarikerak, shumaqsaddasuvbasseynlarigaSHifokorko’rigidano’tganshaxslarginaqo’yiladi.

Engilatletikamanejlari.

YOpiqsportinshoatlarigaqo’yiladigangigieniktalablargajavobberishikerak. Ularningkattaligiyugurishyo’lkalarninguzunligivasoniga, engilatletikasektorlarigaqarabbo’ladi.

YUgurishyo’lkalariningkengligi 1,25 m, tekis, sirpanchiqbo’lmagan, yaxshiamortizatsiyaxususiyatigaega, elastik, mustaxkam, yuguruvchilaruchunruhiykomfortrangga (ochpushti) egabo’lganmaxsustartanqoplama (rekortan, fispolvaboshqalar) bilanqoplangan. Yo’lkaninguzunligizaruriymasofagamos (60 myokiundankatta) vahavfsizzonagaega, ya`nistartda 3 mdankamemas, finishda 15-18 m, yontomonlari 1 mdan. YUgurishyo’lkalaribirnechtabo’ladi (4-5 ta).

Balandlikkasakrashsektoriqonusshaklidabo’ladi (kengayganqismiyugurishuchun). YUgurishuzunligi 15 mdankamemas, yontomondanhavfsizzona 1,5 mdankamemas. Sakrashuchunmo’ljallangansnaryadustunistatsionaryokiboshqajoygaolishgamoslanganbo’lib, engilmetalldantayyorlangan, diametri 2,5-3 sm, ukzunligiikkiustunoralig`idagimasofadan 0,5 mgako’p. Sakrashdanso’ngtushadiganchuqurlikporolonmatobilanto’ldirilgan, uzunligi 6,0 m, kengligi 3,0 mvachuqurligi 0,5 m, poldan 1,8 myuqorigachabo’ladi. CHuqurlikninghavfsizzonasiquyidagicha : chuqurlikorqasida 2 mgacha, yontomondan 1,5 mgacha.

Uzunlikkasakrashsektorimanejninguzunligibo’yichajoylashtiriladi. YOntomondan 1,5 mhavfsizzonagaega 10-13 mliyugurishyo’lkasibo’ladi. YUgurishyo’lkasiningtayanibsakrashgamo’ljallanganqismiyog`ochdantayyorlanganstatsionarbo’lib, yo’lkabilanbirxiltekislikdajoylashadi. Tayanibsakrashqismidanqumbilanto’ldirilganchuqurlikkachamasofa 4 mdanko’pbo’lmasligivauchxatlabsakrashuchun 9 mbo’lishikerak. Sportchisakrashdankeyintushadiganchuqurlik (2,7 * 6.7 * 0.5) toza, engilnamlangan (15%), maydaqumbilanchetlarigachato’ldiriladi. CHuqurningchetlariyog`ochli, olditomoniyo’lkabilanbirtekislikda, uningorqatomonida 3 m, yontomonidan 1,5 mgachahavfsizzonabo’lishikerak. CHuqurlikdagiqummaxsusmoslamabilantekislanadi. Manejdaboshqasektorlarhambo’lishimumkin : yadrootishvaboshqalar.

Engilatletikamanejitabbiyvasun`iyyoritilgan, ventilyatsiyasi – soatiga 3-4 marta, havoharorati 14-17⁰S, namligi 30-60% bo’lishikerak.
2.2. YANGIPEDAGOGIKTEXNOLOGIYA
“Issiqkartoshka” metodi.

Bumetodtalabalarnitezfikrlashgao’rgatadi. Bilimlarinimustaxkamlashgayordamberadi.

O’yinuchunkerak:

1. 
   Mavzubo’yichasavollarto’plami.
   
2. 
   To’p “ kartoshka” , “mosh”.
   

Ishniolibborish:

O’qituvchiishtiroqchilargaorqatomonibilano’tiradivaqarsakchaladiyokiqalambilanqattiquradi. Ishtirokchilarto’pnibir-birigauzatadilar, qarsakto’xtaganidakimdato’pqolibketsa, shuishtirokchijavobberadi. Agarjavobnoto’g`ribo’lsa, boshqaishtirokchijavobberishimumkin. Bujarayonbarchaishtirokchijavobbergunichadavometadi.

Savol:1 Ochiqvayopiktipidagisportinshoatlariniaytibo’ting?

Javob:Sportzallar, ochiq va yopiqsuzishbasseynlari, stadionlar
Savol:2 Sporto’yinlarigamoslashganzallargagigieniktalablar.
Javob:O’yinmaydonchasidandevorgachakamida 2 mhavfsizjoyharxilpredmetlardanholibo’lishi, maydonchegarisianiq, polrangibilanfarqqiluvchi, kamida 5 smenlirangbilanbelgilanishilozim. Zalningharorati – 16-18⁰S ; namligi – 30-60%, havoningharakati – 0,3 -0,5 m/s.
Savol:3 Gimnastikzallardaharbirshug`ullanuvchiuchunnormativxajmi?

Javob:Zallardaqanchashug`ullanuvchishug`ullanishiularningmahoratdarajalarigabog`liqbo’ladi : yangikelganharbirshug`ullanuvchiuchun – 10-12 m²; o’rtarazryadlisportchilaruchun – 12-15 m²; yuqorirazryadlisportchilaruchun – 15-20m².
Baholashmezoni

Maksimalball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
a`lo	yaxshi	o’rta	qoniqarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	72-56%	55%-46%	45% vaundankam

3.TAHLILIYQISM

3.1.Klaster, organayzerlari

1. Aqlingizganimakelsa, barchasiniyozing. G`oyalarisifatinimuhokamaqilmangfaqatularniyozing.

2. Xatnito’xtatadiganimloxatolarigavaboshqaomillargae`tiborbermang.

3. Ajratilganvaqttugagunchayozishnito’xtatmang. Agardaaqlingizdag`oyalarkelishibirdanto’xtasa, uholdaqachonkiyangig`oyalarkelmagunchaqog`ozgarasmchizibturing.

Harbirguruhboshqaguruhlarnibaholaydi. Harbirtalabbo’yichato’liqbajarilsa – 15 ball

Guruh №	Tushunarlivaaniqjavob (5)	Ko’rgazma-lilik (5)	Reglamentgaamalqilish (2,5)	Guruhfaolligi (2,5)	Jamiball
1.
2.

Baholashmezoni:

Maksimalball15	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
100%-86%	85%-73%	72-56%	55%-46%	45% vaundankam

Suniy

Sozlangan ishchi holat

Suniy

Namlik 30-60%

Sport zalga san-gigienik talablar

pol

Devor

Tibbiy

Joylanish

Kichik

Tibbiy

Katta

O‘rta

Sifati

Shakl, vazni

Harorat +15⁰S

Ventilyasiya

Jixozlar

Rang

Ёруғлик

Maydon
3.1. Klastertuzilmasi.

3.2.Vaziyatlimasalalarningkompleksi

Vaziyatli masala №1

SHifokor ko’rigiga A.ismli 17 yoshli bola o’pka shamolashi natijasida yo’tal yuzaga kelganidan shikoyat qilib keldi. Surishtirganilganda 1oydan beri sun`iy basseyinga qatnashishi ma`lum bo’ldi.

Meyorda suniy basseynlarga quyiladigan talablar qanday bo’lishi kerak?

Javob: Sun`iy basseynda suv xaroratining pastligi sabablisportchining o’pkasi shamollagan.

Vaziyatli masala №2

Tabiiycho’milish maskanlariga qo’yiladigan gigienik talablarga binoan suvning oqish tezligi, kattalar va yosh bolalar uchun suv havzasi yuzasining maydoni qanday bo’lishi kerak?

Javob:Suvningokishtezligi 0,5m/sek.Suvningoqishtezligi, kattalaruchun 5m²vayoshbolalaruchun 2 m².
Vaziyatlimasala №3

Suvhavzasidagisuvnikimyoviybakteriologiktekshiruvlaro’tkazilishishartmivasuvniokishtezliginechigateng?

Javob:Bakteriologik tekshiruv o’tkazilishishart (Koli indeks, koli titr), suv oqish tezligi 0.5 m/sek.
Vaziyatlimasala №4

Sportkomleksidagikurashzalininggilamlarikalinligi 12sm. Odatdabugilam 3-4 oydabirdezinfektsiyalovchimoddabilantozalanadi. Keyingitozalashgachashumuddatetarli, ammogilamnidezinfektsiyalashchoralaritez-tez, ya`ni 2 oydabirtakrorlanaboshlandi. Aytingchibumuddatuzayishigakurashzaligaqo’yiladigantalablarningqaysibirisababbo’lganbo’lishimumkin?

Javob:Sport zalda sanitar-gigienik talablarga rioya qilinmayotgani sababli.

Testlar
1 Jismoniytarbiyabo’yichamashg`ulotlaro’tkazishjoyivasharoitinisanitar-gigieniknazoratqilinuvchibazaniayting?

1. 
   *oliyo’quvyurti
   
2. 
   tenniskorti
   
3. 
   bokszali
   
4. 
   kurashzali
   

2 Jismoniymashqlarmashg`ulotiningtalabgajavobberuvchisharoitinianiqlashdae`tiborberiladiganbelginiayting?

A.*qoplama

V.yorug`lik

S.isitishholati

D.ventilyatsiya

3 YOpiqbinolardamashg`ulotlaro’tkazishholatinibaholashuchunzarurko’rsatkichniko’rsating?

A.*sportzalmaydonivahajmi

V.basseynsuvidagiqoldiqxlor

S.suvningqoli-titri

D.suvning qoli-indeksi

4 Sport zallariga ko’rsatilgan sanitar-gigienik talabni ko’rsating?

A.*bir shug`ullanuvchiga 4 kvadrat metr maydon

V.bir shug`ullanuvchiga 6 kvadrat metr maydon

S.yorug`lik koeffitsienti 1:7 ga teng

D.havoning shart bo’lgan harorati 18 gradus

5 Kurash zaliga ko’rsatilgan sanitar-gigienik talabni ko’rsating

A.*gilam va devor oralig`idagi masofa 2 metrdan kam emas

V.3-10 sm qalinlikdagi yumshoq gilam

S.gilam va devor oralig`idagi masofa 1 metrdan kam emas

D.gilam ustidagi qoplama 1 oyda 1 marta dezinfektsiyalanadi

6 Boks zaliga ko’rsatilgan sanitar-gigienik talabni ko’rsating?

A.*ring 2 sm qalinlikdagi yumshoqqoplama bilan qoplanadi

V.ring 1 sm qalinlikdagi yumshoqqoplama bilan qoplanadi

S.ring va devor oralig`idagi masofa 1 metr

D.boks sport anjomlari kuniga 1 marta changdan tozalanadi

7 Sun`iy basseynga ko’rsatilgan sanitar-gigiennik talabni ko’rsating?

A.*suvning tiniqligi 20 sm dan kam emas

V.suvning harorati 18-20 gradus bo’lishi kerak

S.suvning tiniqligi 10 sm dan kam emas

D.1 litr suvdagi qoldiq xlor Miqdori 0,5-0,7 g/l

8 SHug`ullanish joylari va sharoitlarining sanitar-gigienik nazoratida e`tibor beriladigan belgini ko’rsating?

A.*mashg`ulot sharoitining sanitar-gigienik bahosi

V.ventilyatsiya

S.suvning harorati

D.suvning qoli-titri

9 SHifokor-jismoniytarbiyadispanserlariningtashkiliy-uslubiyraxbarligidaishlovchitashkilotniko’rsating?

A.*ko’ngilli sport jamoalari

V.umum ta`lim maktablari

S.oliy o’quv yurtlari

D.o’rta o’quv yurtlari

10 SHifokor-jismoniy tarbiya dispanserining ish mazmunini ko’rsating?

A.*tashkiliy-uslubiy raxbarlikni amalga oshirish

V.maktab o’qituvchilarining ishlarini nazorat qilish

S.maktab shifokorining ishlarini nazorat qilish

D.maktab o’quvchilarining dispanserizatsiyasi