K. Z. Homitov iqtisod fanlar doktori, dotsent

Belgilar	To‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar
Portfel investitsiyalar
Olib chiqishning asosiy maqsadi	Xorijiy firmani nazorat qilish	Yuqori foyda olish
Maqsadga erishish yo‘llari	Xorijda ishlab chiqarishni tashkil qilish va yuritish	Xorijiy qimmatli qog‘ozlarni sotib olish
Maqsadga erishish usullari	xorijiy firmaga to‘liq egalik qilish; aksiyalar nazorat paketini sotib olish (XVF ustaviga ko‘ra kompaniya aksiyadorlik kapitalining 25% idan kam bo‘lmasligi kerak)	Xorijiy firma aksiyadorlik kapitalining kamida 25 foizini sotib olish (AQSH, Yaponiya va Germaniyada – 10%)
Daromad shakllari	Tadbirkorlik foydasi, dvidendlar	Dvidendlar, foizlar

uchinchidan, kichik biznesni, xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini jadalashtirish orqali o‘sib borayotgan aholini ish joylari bilan ta’minlaydi;
to‘rtinchidan, korxonalarning eskirgan ishlab chiqarish quvvatlarini, moddiy-texnik bazasini yangilaydi va texnik qayta qurollantiradi;
beshinchidan, tabiiy resurslarni qayta ishlovchi korxonalarni barpo etishga ko‘maklashadi, davlat byudjetiga soliq tushumining kelib tushishi ko‘payadi.
Umuman olganda, xorijiy investitsiyalar qabul qiluvchi mamlakatda mehnat unumdorligining o‘sishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. So‘nggi yillarda esa tadqiqotlar xorijiy investitsiyalar, mahalliy firmalarning holatiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Xususan, mahalliy firmalar yirik kapital qo‘yilmalarsiz ham mehnat unumdorligini oshirishga erishishlari mumkin, buning samarasi esa uzoq istiqbolda ko‘rinadi.
Xorijiy investorlar tomonidan bo‘sh turgan mablag‘larni bir davlat hududidan boshqa bir davlat hududiga foyda olish maqsadida yo‘naltirishdir. Xorijiy investitsiyalar iqtisodiyotni jadal sur’atlarda rivojlanishida katta rol



⁷ Vahobov A.V., Xajibakiyev Sh.X., Mo`minov N.G. Xorijiy investitsiyalar: O`quv qo`llanma. T.: Moliya, 2010.
o‘ynaydi. Ular orqali yuqori malakali ishchi kuchiga talab ortadi va eng muhimi aholi turmush darajasi ularni kirib kelishi orqali ko‘tariladi.

2.