K o m m u t a t s I ya t I z I m L a r I

 
3 
k
irish
tr
ak
tlar
i 
0 7 
0 7 
0
 
 
3 
ch
iq
ish
tr
ak
tlar
i 
АХQ 
1 
АХQ 
2 

---

136 
5.15- rasm. Ikkinchi usulni amalga oshirish 
Kodli guruhning har bir simvolini ayrim - ayrim yozish bitta kodli 
guruh uzunligi
τ – 
davomida sakkizta kanallarning kodli guruhlarini 
alohida yo‘llar bo‘yicha uzatish va shu yo‘sin bilan T=125 mks davr 
vaqtida 32 ta kodli guruhlar o‘rniga 256 tasini yuborish imkonini beradi 
(5.15b- rasm). 
Kanallar sonini oshirishni ikki usulidan birga foydalanib, sakkizta 
liniyaviy traktlarni kommutatsiyalash uchun kommutatsiya maydonini 
barpo etish mumkin (5.16- rasm).
Bunday VKB tarkibiga ajratilgan parallel yozuvli 8 bitli 32 yacheykali 
8 ta AXQ
2 
hamda 8 ta 256 ta kanalli bog‘lovchi traktlar kiradi. Har bir 
0
 
 
31 
АХQ 
1 
АХQ 
2 
0
 
 
31 
0 
7 
0
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7 
0
 
 
 
 
 
 
 
7 
Kirish 
liniyasi 
(trakt) 
 
а) 
0 31 
Т=125 mks 
1 2 3 4 5 6 7 8
31 
1 2 3 4 5 6 7 8
31 
Х 
kanalning
0 chi simvoli 
kanalning
7 chi simvoli 
b) 

---

137 
liniyaviy trakt bitta 8 bitli buferli AXQ
1
ga ega bo‘lib, undan axborotlar 
fazoda parallel joylashgan 8 ta AXQ
2
bloklariga
 
ko‘chiriladi. Ulardan har 
biri 256 ta kanallarga bitta bog‘lovchi liniyani o‘z ichiga oladi.
5.16- rasm. Kanallar sonini oshirishni ikkala usulidan birga 
foydalanishni amalga oshirish 
5.17- rasm. Uzatish tezligini oshirish va har bir kanalning kodli 
guruhlarini parallel uzatishga o‘tish 
 
VKB ning chiquvchi tomonida 8 ta traktlardan, har biri bilan buferli 
AXQ
3
bog‘langan, ularga fazoda parallel joylashgan 8 ta AXQ
3
bloklariga 
axborotlar keladi. VKB traktlarini yuqorida bayon etilgan usullarini 
0
 
 
31 
АХQ 
1 
АХQ 
2 
0
 
 
31 
Ki
rish
li
n
iyal
ar
i 
256 k
an
al
 
0
 
 
 
7 
0
 
 
 
7 
Boshqa 
АХQ
2
 larga 
0
 
 
 
7 
0
 
 
 
7 
Boshqa 
АХQ lardan 
0
 
 
 
 
 
 
 
7 
0
 
 
 
 
 
 
 
7 
Chi
q
ish
li
n
iya
lari
 
АХQ 
3 
0 31 
Т=125 мks 
0 15 31 
Х 
kanalning 
0 chi simvoli 
kanalning
7 chi simvoli 
0 15 31 

---

138 
birgalikda ishlatish (uzatish tezligini oshirish va har bir kanalning kodli 
guruhlarini parallel uzatishga o‘tish), masalan, T=125 mks teng bitta davr 
vaqti davomida o‘tish, 3,9 mks uzunlikdagi har bir kanalli oraliqda 32 ta 
yangi kanallar, ya’ni jami 1024 ta kanal olish imkonini beradi (5.17-
rasm).Mazkur tizimdagi asosiy bog‘lovchi trakt 1024 vaqt kanallaridan 
iborat (5.18- rasm). 32 ta liniyaviy traktlarni kommutatsiyalash uchun 
tizim 8 ta elementar bloklardan iborat bo‘lib, ular 1024 ta kanalga bitta 
bog‘lovchi traktni 32 ta liniyaviy traktlarni 32x32 AXQ
2
bilan 
kommutatsiyalaydi. Xuddi shunday 32 ta traktlarni, ularni VKBda 
zichlashtirmay kommutatsiyalash uchun har birida 32 ta kanal bo‘lgan 32 
ta bog‘lovchi trakt zarur bo‘lar edi. Shuni ta’kidlash zarurki, VKB ning 
ko‘rilgan tuzilmalari, siljish qurilmalarining (SQ) mavjud bo‘lishini talab 
qilmaydi, chunki AXQ ning ixtiyoriy yacheykasida bitta davr davomida 
saqlanadigan axborot ixtiyoriy n vaqt oralig‘ida kanallardan o‘qilishi 
kerak. IKM signallarning vaqt kommutatsiyasi elektraloqa rivojlanishining 
dastlabki bosqichida, agar unga ko‘proq HQ sini talab qilingan holda 
foydali hisoblanmagan. U vaqtlarda IKM signallarning fazoviy 
kommutatsiyasiga imtiyoz berilar edi. Biroq integral mikrosxemalar 
texnikasining jadal rivojlanishi natijasida xotiraning bitta biti qiymati 
ventil qiymatiga qaraganda ancha kam bo‘ldi. SHuning uchun istiqbolli 
yo‘nalish bo‘lib, katta hajmdagi xotira (VKB da) va ventillar sonini kam 
(FKB da) bo‘ladi.
5.18- rasm. O‘ta zichlashtirish usulining ko‘rinishi