К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

ишсизлар
— ўн олти ёшдан то пенсия билан 
таъминланиш ҳуқуқини олишгача бўлган ёшдаги, ҳақ тўланадиган ишга 
ёки даромад келтирадиган машғулотга эга бўлмаган, иш қидираётган ва иш 
таклиф этилса, унга киришишга тайёр бўлган ёхуд касбга тайёрлашдан, 

---

572 
қайта тайёрлашдан ўтишга ёки малакасини оширишга тайёр бўлган 
меҳнатга лаёқатли шахслардир (бундан таълим муассасаларида таълим 
олаётганлар мустасно). 
Ишдан маҳрум бўлган, биринчи марта иш қидираётган, шунингдек 
узоқ (бир йилдан ортиқ) танаффусдан кейин меҳнат фаолиятини қайта 
бошлашни истаган ва ишсиз деб эътироф этилган
1
шахсларга: 
–
ишсизлик нафақаси тўлаш; 
–
қарамоғидагиларни ҳисобга олган ҳолда моддий ёрдам бериш; 
–
касб ўрганиш, малака ошириш ёки қайта тайёрлаш даврида 
стипендия тўланиши ҳамда шу даврни меҳнат стажига қўшиш; 
–
ҳақ тўланадиган жамоат ишларида қатнашиш имконияти 
таъминланади. 
Меҳнат қонунчилигида аҳолининг айрим тоифалари учун ишга 
жойлашишда қўшимча кафолатлар кўзда тутилган. Давлат: 
–
ижтимоий ҳимояга муҳтож, иш топишда қийналаётган ва меҳнат 
бозорида тенг шароитларда рақобатлашишга қодир бўлмаган шахсларга, 
шу жумладан ўн тўрт ёшга тўлмаган болалари ва ногирон болалари бор 
ёлғиз ота, ёлғиз оналарга ҳамда кўп болали ота-оналарга; 
–
ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасаларини тамомлаган 
ёшларга, шунингдек олий ўқув юртларининг давлат грантлари асосида 
таълим олган битирувчиларига; 
–
Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучларидан муддатли ҳарбий 
хизматдан бўшатилганларга; 
–
ногиронларга ва пенсия ёшига яқинлашиб қолган шахсларга; 
–
жазони ижро этиш муассасаларидан озод қилинган ёки суд қарорига 
кўра тиббий йўсиндаги мажбурлов чораларига тортилган шахсларга; 
–
одам савдосидан жабрланганларга қўшимча кафолатларни 
таъминлайди. 
Қўшимча кафолатлар қўшимча иш жойлари, ихтисослаштирилган 
корхоналар, шу жумладан ногиронлар меҳнат қиладиган корхоналар барпо 
этиш, махсус ўқув дастурларини ташкил этиш, корхоналарга ушбу 
модданинг биринчи қисмида кўрсатилган тоифадаги фуқароларни ишга 
жойлаштириш учун минимал иш жойларини белгилаш йўли билан, 
шунингдек қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа чора-тадбирлар 
орқали таъминланади.
Ходим иш тартиби ёки графигига ёхуд меҳнат шартномаси 
шартларига мувофиқ ўз меҳнат вазифаларини бажариши лозим бўлган вақт 
иш вақти
ҳисобланади. Иш вақтининг муддати ҳафтасига 40 соатдан 
1
Ишга жойлашишда кўмак олиш учун маҳаллий меҳнат органларига мурожаат қилган 
ва улар томонидан иш қидирувчи сифатида рўйхатга олинган шахслар ишсиз деб 
эътироф этилади. 

---

573 
ортиқ бўлиши мумкин эмас. Олти кунлик иш ҳафтасида ҳар кунги ишнинг 
муддати 7 соатни, беш кунлик иш ҳафтасида эса 8 соатни ташкил этади. 
Иш берувчи ходимлар меҳнатини ташкил қилиши, қонунлар ва 
бошқа норматив ҳужжатларда, меҳнат шартномасида назарда тутилган