К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

Табиатга ҳурмат.
Барқарор ривожланиш қоидаларига мувофиқ, 
барча тирик мавжудот ва табиий ресурсларни муҳофаза қилиш ҳамда 
улардан оқилона фойдаланиш негизига эҳтиёткорлик қўйилиши лозим. 
Фақат шу йўл билангина бизга табиат томонидан инъом этилган улкан 
бойликларни келгуси авлодлар учун сақлаб қолиш мумкин. Ҳозирги ишлаб 
чиқаришнинг ва истеъмолнинг беқарор моделлари келажакда бизнинг 
фаровонлигимиз ва авлодларимизнинг фаровонлиги манфаатларида 
ўзгартирилиши керак. 
Умумий 
мажбурият
.
Глобал 
иқтисодий 
ва 
ижтимоий 
ривожланишни бошқариш, шунингдек халқаро тинчлик ва хавфсизликка 
таҳдидларни бартараф этиш бўйича масъулият жахон халқлари ўртасида 
тақимланиши ҳамда кўп томонлик асосида амалга оширилиши зарур. 
Мазкур ишда жаҳондаги энг универсал ва энг ваколатли ташкилот 
хисобланган Бирлашган Миллатлар Ташкилоти марказий роль ўйнаши 
лозим
1
. 
Жаҳондаги турли мамлакатларда турмуш сифатини баҳолаш учун 
покистонлик иқтисодчи Маҳбуб ул-Хақ бошчилигидаги БМТ экспертлар 
гуруҳи томонидан интеграл кўрсаткич – 
Инсон потенциали
ни 
ривожлантириш индекси ишлаб чиқилди. У турли мамлакатлар ва 
минтақалар турмуш даражаси ўртасидаги умумий фарқларни аниқлашда 
стандарт ва восита вазифасини ўтайди. Мазкур индекс БМТнинг 
Ривожланиш дастури доирасида инсон потенциалини ривожлантириш 
тўғрисидаги ҳисоботларда эълон қилинади. 
Инсон потенциалини ривожлантириш индексини ҳисоблаб чиқишда 
кўрсаткичларнинг уч тури инобатга олинади (7.4-расм): 
• 
инсон туғилган пайтда кутилаётган ўртача умр кўриш
– бу 
чақалоқ туғилган пайтда аниқ ёш гуруҳлари учун ўлим кўрсаткичлари 
унинг бутун ҳаёти давомида ўзгармай қолиши назарда тутилган умр 
кўриши давомийлигидир; 
1
БМТнинг Мингйиллик ривожланиш декларацияси (БМТ Бош Ассамблеясининг 2000 
йил 8 сентябрдаги 55/2 резолюцияси билан қабул қилинган // http: //www.un.org. 

---

249