K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Avtomobillarda ishlatiladigan siqilgan gazlar
Ko‘rsatkichlar
Gazlar uchun ko‘rsatkichlarning
qiymati
Tabiiy gaz
Metan-
lashtirilgan Boyitilgan
Yonish issiqligi, kj/m
3
 (kamida)
2900
27000
Komponent miqdori: yonuvchi kompo-
nentlar, % hisobida
– metan
80–97
65 dan
kam emas
50
–vodorod
–
–
12 dan 
kam emas
foydasiz aralashmalar (ko‘pi bilan)
– uglevodorod, g/m
3
– sian, g/m
3
0,02
0,05
0,02
0,05
0,02
0,05
Kislorod, hajmiga nisbatan % hisobida
1,0
1,0
1,0
Smola va changlar, g/m
3
0,001
0,001
0,001
Ballonda bosim ostida saqlanayotgan 
gazdagi suv bug‘lari, g/m
3
– yozda
– qishda
7,0
0,5
7,0
0,5
7,0
0,5
Oktan soni
94–105
Benzin ekvivalenti (1 m
3
 gazning yo-
nish issiqligiga teng bo‘lgan benzin 
miqdori, kg hisobida)
0,71–0,83
0,62–0,70 0,89–0,91
95
4. 4. Ichki yonuv dvigatellari uchun muqobil yonilg‘ilar
Neft yonilg‘ilariga bo‘lgan ehtiyojning yil sayin keskin ortib 
borishi neft zaxiralarining kamayib borishiga hamda qimmatlashu-
viga sabab bo‘lmoqda. Statistika ma’lumotlariga qaraganda, ular-
ning zaxirasi 80–100 yilga yetishi mumkin. 
Neft resurslarining cheklanganligi ichki yonuv dvigatellarida 
neft bo‘lmagan xomashyolardan olinadigan yonilg‘ilardan foyda-
lanishni taqozo etmoqda. So‘nggi yillarda dvigatellarning kon-
struksiyalarini yana-da takomillashtirish hisobiga yonilg‘i sifatida 
yangi turdagi noan’anaviy yonilg‘ilar (spirtlar, ammiak, biogaz, 
vodorod va boshqalar)dan foydalanish tajribadan o‘tkazilmoqda.