K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Kauchuklarning asosiy xususiyatlari va ishlatilish sohasi
Kauchuk
Asosiy xususiyatlari
Ishlatilish 
sohasi
Tabiiy (TK)
Cho‘zilishda yuqori mustahkamlik va 
elasliklikka ega. 60°C dan 100°C gacha 
harorallarda ishlatishga yaroqli
3, 6, 8, 10, 12
Butadiyenstirolli 
(SKS)
Cho‘zilishda yuqori mustahkamlikka ega 
va eskirishga chidamli. 100C gacha haro-
ratda ishlatishga yaroqli. Yuqori haro-
ratdagi sovuq ta’siriga chidamli (–75°C 
gacha) 
11, 12, 13

---

240
10. 1- jadvalning davomi
Butadiyenmetil – 
stirolli (CKMC)
3, 6, 10, 12,14
Izoprenli (СКИ)
2, 6, 8, 12, 14
Butadiyenli 
(CKД)
Juda yuqori mexanik mustalikamlikka 
ega, yemirilish va sovuq ta’siriga chi-
damli
6,8
Xlorprenli (niatrit)
Yuqori elastiklikka ega, eskirishga chi-
damli. 120–130°C gacha haroralda neft 
mahsulotlari muhitida ishlatishga yaroqli. 
Xomashyosiz vulkanizatsiyalanadi
1, 4, 5, 7, 9, 11
Butadiyennitrilli 
(CKH)
Nairitga o‘xshash. Issiqlik ta’siriga chi-
damliligi yaxshilangan
4, 5, 7, 9, 11, 
13
Dimetilsiloksanli 
(CKT)
Issiqlik ta’siriga chidamli, 60°C dan 
300°C gacha haroratlarda uzoq muddat 
ishlatish mumkin. Yuqori dielektirik xu-
susiyatga ega. Neft mahsulotlarida tez 
eriydi
3
Ftorkauchuk 
(CKФ)
CKTga o‘xshash, ammo neft mahsulot-
larida erimaydi
4, 5
Etilenpropilenli 
(СКЕП)
50°C dan 130°C gacha haroratlarda ish-
latishga yaroqii, yuqori elektroizolatsion 
xususiyatga ega
1
Izoh.
 
Uchinchi ustundagi raqamlar kauchukning ishlatilish soha-
sini bildiradi: 1) kabina oynalari va boshqa detallarni zichlash uchun 
ishlatiladi; 2) kabina eshiklari va boshqa detallarni zichlash uchun ish-
latiladi; 3) havo, suv, kislota va ishqorlarning kuchsiz eritmalari muhi-
tida ishlatishga yaroqli zichlagichlar (halqalar, qistirmalar, manjetlar 
va boshqalar) tayyorlashda ishlatiladi; 4) neft mahsulotlari muhitida 
ishlatishga yaroqli zichlagichlar tayyorlashda ishlatiladi; 5) neft mah-
sulotlari muhitida ishlatishga yaroqli klapan detallari tayyorlashda 
ishlatiladi; 6) havo, suv, amortizatorlar tayyorlashda ishlatiladi; 7) neft 
mahsulotlari muhitida ishlatishga yaroqli amortizatorlar tayyorlashda 
ishlatiladi; 8) havo muhitida ishlatishga yaroqli kuch uzatuvchi detallar 
(disklar, vtulkalar, bloklar) tayyorlashda ishlatiladi; 9) neft mahsulot-
241
lari muhitida ishlatishga yaroqli kuch uzatuvchi detallar tayyorlashda 
ishlatiladi; 10) havo, suv, kislota va ishqorlarning kuchsiz eritmalari 
muhitida ishlatishga yaroqli himoya detallari (ustqo‘ymalar, muftalar 
va boshqalar) tayyorlashda ishlatiladi; 11) neft mahsulotlari muhitida 
ishlatishga yaroqli himoya detallari tayyorlashda ishlatiladi; 12) havo, 
suv, kislota va ishqorlarning kuchsiz eritmalari muhitida ishlatishga 
yaroqli umumiy maqsadlar uchun ishlatiladigan yordamchi detallar 
tayyorlashda ishlatiladi; 13) shinalar tayyorlashda ishlatiladi. 
10. 3.