K. D. Ushinskiy fikricha: Diqqat ruhiy hayotimizning shunday yagona bir eshigidirki, ongimizga kiradigan narsalarning barchasi shu eshik orqali o’tib kiradi. Bolani shu eshikni doimo ochiq tutishga o’rgatish eng mu

Diqqatning orta borishi bilan nafas olish ham o’zgaradi. Bunday holatda nafas olish biroz susayib, havo olish va chiqarish goho sekinlashadi, goho chuqurlaashadi. Ba’zan nafas olishimiz to’xtab ham qoladi. Biron narsani eshitayotgan yoki ko’rayotgan paytimizda nafasimiz ichimizga tushib ketadi.

Diqqat paytida muskullar sistemasini ham o’zgarish paydo bo’ladi. Barcha ortiqcha harakatlar to’talib, organism qimirlamay qoladi. Muskullar sistemasi ayrim bir tarang holatda bo’ladi. Diqqat paytida organism alohida vaziyatda bo’ladi. Ammo bu vaziyat diqqatning faqat tashqi ifodasi bo’libgina qolmay, balki uning ma’lum yo’nalishi va barqarorligini saqlab turuvchi shartlardan biri hamdir. Odatda, biz ishimizda organizmning diqqat paytida sirtdan moslashuviga e’tibor beramiz. Shuning uchun ko’oincha, biror ishni boshlashdan oldin organizmimizni shu ishga moslab, muayyan bir vaziyatda turib olamiz.

Diqqatning turlari

Aktivligiga

qarab

Faoliyat turiga

qarab

Ob’yektiga

qarab

Ixtiyorsiz

Tashqi

Ixtiyoriydan so’nggi

Ixtiyoriy

Ichki

Individual

Guruhli

Jamoa

Ixtiyorsiz diqqat deb to’satdan ta’sir qilgan biror sabab tufayli bizning hohishimizdan tashqari hosil bo’ladigan diqqatga aytiladi. Odamning ko’z o’ngida paydo bo’ladigan juda yorqin rangli narsalar, o’zining tashqi ko’rinishi jihatidan odatdagi narsalardan keskin farq qiluvchi predmetlar, to’satdan paydo bo’lgan qattiq tovush, biror narsaning keskin harakati va shu kabilar ixtiyorsiz diqqatni yuzaga keltiruvchi sabablar bo’lishi mumkin.