K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit o‘quv qo‘llanma toshkent «O‘qituvchi» -2004

1.3. Schyotlarga ikki yoqlama yozuv

Buxgalteriya hisobining boshqa hisob turlaridan farq qiladigan jihatlaridan biri

shundaki, yuz bergan operatsiyaning summasi unda ikki marta, ya’ni bir schetning

debetiga, boshqa bir schetning kreditiga yoziladi. Bunday yozuvga ikki yoqlama yozuv
usuli deb ataladi.
Schyotlarga ikki yoqlama yozuvni, boshqachasiga, buxgalteriya yozuvi,

buxgalteriya o‘tqazmasi deb ham ataydilar.

Buxgalteriya o‘tqazmalari oddiy va murakkab turlarga bo‘linadi.
Oddiy buxgalteriya o‘tqazmasi deganda ikkita schet qatnashgan, shundan biri debetlangan va boshqasi kreditlangan o‘tqazmaga aytiladi.


Murakkab o‘tqazmalar – bu uch va undan ko‘p schetlar qatnashib tuzilgan o‘tqazmalarga aytiladi. Bunday o‘tqazmalarda bitta schet debetlanib, ikki va undan ko‘p boshqa schetlar kreditlanadi yoki shuning teskarisi bo‘ladi.

Buxgalteriya o‘tqazmalarini turli usullarda berish mumkin : gorizontal, vertikal,

schetlar sxemasi ko‘rinishida.
Gorizontal usul asosan oddiy buxgalteriya o‘tqazmalarini berishda qo‘llaniladi va

taxminan quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:

Debet Kredit Summa

1010 6010 1000000

Vertikal usul oddiy va murakkab buxgalteriya yozuvlarida qo‘llaniladi va quyidagi ko‘rinishda beriladi:

0. 
   Oddiy o‘tqazmada
   

Debet	1010	1000000
Kredit	6010	1000000

0. 
   Murakkab o‘tqazmada