|
Byudjetdan tashqari
|
|
Ajratmalarning turlari
|
|
Ajratma uchun baza
|
davlatning maqsadli
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
fondlari
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pensiya fondi
|
·
|
35% lik
|
ajratma
|
·
|
Ajratmaga mo‘ljallangan ish
|
|
|
|
|
|
|
haqi fondi
|
|
|
|
|
|
·
|
2,5 % lik ish haqidan
|
·
|
Ajratmaga mo‘ljallangan
|
|
|
|
ushlanma
|
|
|
ish haqi fondi
|
|
|
|
|
·
|
0,7 % lik
|
ajratma
|
·
|
Korxonalarning mahsulot,
|
|
|
|
|
|
|
tovar, ish, xizmatlarni
|
|
|
|
|
|
|
|
sotishdan olingan
|
sof
|
|
|
|
|
|
|
|
tushumi
|
|
|
|
Ish
|
bilan bandlik
|
·
|
1,5 % lik ajratma
|
·
|
Ajratmaga mo‘ljallangan ish
|
fondi
|
|
|
|
|
|
haqi fondi
|
|
|
|
Yo‘l fondi
|
·
|
1,5 % lik ajratma
|
·
|
Korxonalarning
|
mahsulot,
|
|
|
|
|
|
|
tovar,
|
ish,
|
xizmatlarni
|
|
|
|
|
|
|
sotishdan
|
olingan
|
sof
|
|
|
|
|
|
|
tushumi
|
|
|
|
|
|
·
|
1% lik ajratma
|
·
|
Tovaroborot hajmi
|
|
|
|
·
|
2,5 % lik ajratma
|
·
|
Avtotransport daromadi
|
Eslatma: Nogironlar
|
mehnatidan foydalanuvchi
|
korxonalar
|
pensiya
|
fondiga
|
ijtimoiy
|
sug‘urta ajratmasini nogironlarga hisoblangan ish
|
haqi
|
fondidan
|
4,7 %
|
miqdorida, «O‘zbekistonlik Chernobilchilar» Respublika Assotsiatsiyasi – ish haqi fondidan 4,7% miqdorida, «O‘zbekiston bolalar qishloqlari» SOS Assotsiatsiyasi –ish haqi fondidan 7% miqdorida hisoblaydilar.
21- son BHMS ga muvofiq korxonalarning byudjetdan tashqari davlatning maqsadli fondlari va sug‘urta tashkilotlariga o‘tqazgan avans to‘lovlari 4510
«Sug‘urta bo‘yicha bo‘nak to‘lovlari» va 4520 «Davlatning maqsadli fondlariga bo‘nak to‘lovlari» schyotlarining debet tarafida hisob-kitob schyotidan o‘tqazib berilgan vaqtdan boshlab hisobga olinadi. Hisobot davri tugagach, oxirgi hisob-kitoblar tayyorlanganda ushbu bo‘nak to‘lovlari yopiladi, ya’ni :
Debet 6510 «Sug‘urta bo‘yicha to‘lovlar», 6520 «Davlatning maqsadli fondlariga to‘lovlar»
Kredit 4510 «Sug‘urta bo‘yicha bo‘nak to‘lovlari» va 4520 «Davlatning maqsadli fondlariga bo‘nak to‘lovlari»
Agar bo‘nak to‘lovlari hisoblangan qarzlardan ko‘p bo‘lsa, u holda 6510-6520 schyotlar yopilib, qoldiq 4510-4520 schyotlarda qoladi. Agar hisoblangan qarzlar bo‘nak to‘lovlaridan ko‘p bo‘lsa, u holda 4510-4520 schyotlar yopilib, qoldiq 6510-6520 schyotlarda qoladi.
148
7.5.Ta’sischilar va boshqa debitorlarlardan olinadigan schyotlarning hisobi
Ta’sischilarning debitorlik qarzlarining hisobi. O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga muvofiq ta’sischilar ta’sis etgan korxonalariga o‘z ulushlarini bir yilgacha bo‘lgan muddatda kiritishlari lozim. Ushbu davrda mavjud bo‘lgan debitorlik qarzlari 21- son BHMS ga muvofiq 4610 “ Ustav kapitaliga badallar bo‘yicha ta’sischilarning qarzi” schyotining debetida va 8330 “Pay va badallar” schyotining kreditida aks ettiriladi. Ta’sischi tomonidan badalni kiritilishi bilan ushbu schyotda aks ettirilgan debitorlik qarzi kamayadi, to‘liq kiritilgandan so‘ng esa yopiladi. Qarzning yopilishi ta’sischi kiritgan mablag‘larning turiga qarab turli schyotlarning debetida ( masalan, 5010,1010-1090,0410-0490,0120-0190 va boshqa schyotlar) va 4610 “ Ustav kapitaliga badallar bo‘yicha ta’sischilarning qarzi” schyotining kreditida aks ettiriladi. Ta’sischilarning debitorlik qarzlarining analitik hisobi har bir ta’sischi bo‘yicha yuritiladi.
Xodimlarning boshqa operatsiyalar bo‘yicha qarzlarining hisobi. Korxonaga uning xodimlari turli operatsiyalar bo‘yicha qarzdor bo‘lib qolishlari mumkin, masalan, kreditga olgan tovarlar uchun, olgan qarzi uchun, ko‘rsatgan zararlari uchun, vaqtinchalik qaytarib berish sharti bilan ko‘rsatilgan moliyaviy yordamlar va boshqalar uchun. 21-son BHMS ga muvofiq bunday debitorlik qarzlarning holati va harakati mos ravishda 4710 “ Kreditga sotilgan tovarlar bo‘yicha xodimlarning qarzi”, 4720 “ Berilgan qarzlar bo‘yicha xodimlarning qarzi”, 4730 “ Moddiy zaralarni qoplash bo‘yicha xodimlarning qarzi”, 4790 “ Xodimlarning boshqa qarzlari” schyotlarida hisobga olinadi. Qarzlarning vujudga kelishi ushbu schyotlarning debetida, qarzlarning uzilishi esa ularning kreditida quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi:
-
Tar-tib
|
Operatsiyaning mazmuni
|
Debet
|
Kredit
|
Yozuvga asos
|
raqami
|
|
schet
|
schet
|
bo‘luvchi hujjat
|
1.
|
Kreditga sotib olingan tovarlar
|
|
|
Kredit
|
|
bo‘yicha:
|
|
|
shartnomasi,
|
|
-Tovar uchun pul o‘tqazib berilganda
|
|
|
to‘lov
|
|
-Tovar uchun bank krediti olinganda
|
4710
|
5110
|
topshiriq-
|
|
-Qarz kassaga o‘ndirilganda
|
|
|
nomasi, kirim
|
|
-Qarz ish haqidan o‘ndirilganda
|
4710
|
6810
|
kassa orderi,
|
|
|
5010
|
4710
|
hisob-to‘lov
|
|
|
6710-
|
4710
|
qaydnomasi
|
|
|
6720
|
|
|
2.
|
Xodimga berilgan qarzlar bo‘yicha:
|
|
|
Qarz
|
|
-Qarz naqd berilganda
|
4720
|
5010
|
shartnomasi,
|
|
-Qarz bankdan o‘tqazib berilganda
|
4720
|
5110
|
to‘lov
|
|
-Qarz kassaga o‘ndirilganda
|
5010
|
4720
|
topshiriq-
|
|
-Qarz ish haqidan o‘ndirilganda
|
6710-
|
4720
|
nomasi, kirim
|
|
|
6720
|
|
kassa orderi,
|
|
|
|
|
hisob-to‘lov
|
|
|
|
|
qaydnomasi
|
3.
|
Yetqazilgan zararlarni qoplash
|
|
0110-
|
Qaror,
|
|
bo‘yicha:
|
|
0190,
|
buyruq,
|
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
149
-
|
-yetqazilgan zararlar bo‘yniga
|
4730
|
1010-
|
dalolatnoma va
|
|
qo‘yilganda
|
|
1090
|
boshqa hujjatlar
|
|
|
|
2810-
|
|
|
|
|
2890,
|
|
|
|
|
2910-
|
|
|
|
|
2990,
|
|
|
|
|
5010
|
|
|
-zararlar kassaga o‘ndirilganda
|
5010
|
4730
|
|
|
-zararlar ish haqidan ushlanganda
|
6710-
|
4730
|
|
|
|
6720
|
|
|
4.
|
Xodimlarning boshqa qarzlari
|
|
|
Ariza,
|
|
bo‘yicha:
|
|
|
buyruqlar, bank
|
|
-Suv,gaz, elektr energiyasi, obuna va
|
|
|
va kassa
|
|
boshqa to‘lovlar qilinganda
|
4790
|
5110
|
hujjatlari
|
|
-Qarzlar kassaga o‘ndirilganda
|
5010
|
4790
|
|
|
-Qarzlar ish haqidan ushlanganda
|
6710-
|
4790
|
|
|
|
6720
|
|
|
|
|
|
|
|
Xodimlarning boshqa operatsiyalarga doir qarzlarining analitik hisobi ularning har biri bo‘yicha olib boriladi.
Do'stlaringiz bilan baham:
|
