K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit o‘quv qo‘llanma toshkent «O‘qituvchi» -2004

3.2. Buxgalteriya hisobining tashkiliy shakllari

Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida Qonunga muvofiq (7-modda) korxonada buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish ma’suliyati bevosita uning rahbariga yuklatiladi.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

48

Korxona rahbari, jumladan, qo‘yidagilarni ta’minlashi lozim:

0. 
   Hisob va hisobotning ichki tizimini ishlab chiqish;
   

0. 
   Xo‘jalik operatsiyalarini nazorat qilish tartibini belgilash;
   
1. 
   Buxgalteriya hisobini to‘liq va aniq bo‘lishligi;
   
2. 
   Hisob hujjatlarini butligi;
   
3. 
   Moliyaviy hisobotni tashqi foydalanuvchilar uchun tayerlash;
   
4. 
   Hisob-kitoblarni o‘z vaqtida amalga oshishi va taqdim etilishi;
   
5. 
   Imzo chekish huquqiga ega shaxslarni belgilash;
   
6. 
   Korxona aktivlarini inventarizatsiya qilish muddatlarini va komissiyalarini belgilash, ularni o‘z vaqtida amalga oshishini nazorat qilish.
   

Qonunning 7-moddasiga muvofiq korxonada buxgalteriya hisobini tashkil qilish qo‘yidagi to‘rtta shakllardan birida amalga oshishi mumkin.

0. 
   Bosh buxgalter rahbarligidagi maxsus buxgalteriyani tashkil etish.
   
1. 
   Shartnoma asosida jalb etilgan buxgalterni xizmatidan foydalanish.
   

0. 
   Shartnoma asosida buxgalteriya hisobini yuritish vakolatini maxsus buxgalterlik (auditorlik) firmasiga yoki o‘z birlashmasining markaziy buxgalteriyasiga berish.
   

0. 
   Buxgalteriya hisobini rahbarning o‘zi tomonidan mustaqil olib borish. Buxgalteriya hisobini tashkil qilishning birinchi shakli xodimlar soni ko‘p bo‘lgan,
   

ish hajmi katta bo‘lgan korxonalarda (zavod, fabrika, kompaniya, shirkat xo‘jaligi, jamoa xo‘jaligi va boshqalar) qo‘llaniladi. Bu shaklda buxgalteriya hisobini korxonaning maxsus bo‘linmasi, ya’ni buxgalteriya olib boradi.