K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit o‘quv qo‘llanma toshkent «O‘qituvchi» -2004

Sf (Sz) = Fst (Zst) –Ds - Aj

Bu yerda: Ds – daromaddan olinadigan soliqlar ( foyda solig‘i, infrastrukturani

rivojlantirish solig‘i, yagona soliq,);
Aj – foydadan boshqa ajratmalar

«Mahsulot (ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish harajatlari hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish to‘g‘risida Nizom» ga muvofiq yuqorida keltirilgan foyda (zarar) ko‘rsatkichlaridan tashqari soliqga tortish maqsadida yana ikkita quyidagi foyda ko‘rsatkichi hisoblash yo‘li bilan topiladi:

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

197


Soliqga tortiladigan daromad (Std)


Std = Fst (Zst) + Stx + Sbx – Schx –D – F

Bu yerda: Stx –soliq solish bazasiga qayta qo‘shiladigan harajatlar;

Sbx –hisobot davrida soliq bazasidan chegirilmaydigan, lekinda

kelgusida chegirilib boriladigan harajatlar;
Schx –soliq bazasidan hisobot davrida chegiriladigan harajatlar;
D –olingan dividendlar;
F- olingan foizlar


Soliqga tortiladigan foyda (Stf)- bu soliqga tortiladigan daromaddan foyda (daromad) solig‘ini hisoblash uchun imtiyoz sifatida chegirib tashlanadigan harajatlarni ayirgandan keyin qoladigan foyda summasi, ya’ni :


Stf = Std –I

Bu yerda : I – imtiyoz sifatida soliqga tortiladigan daromaddan chegiriladigan harajatlar.

Soliq solish bazasiga qayta qo‘shiladigan harajatlar deganda «Mahsulot (ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish harajatlari hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish to‘g‘risida Nizom»ga muvofiq moliyaviy natijalarni shakllantirishda soliqgacha foyda summasini kamaytirishga olib borilgan, hisobotda sotish tannarxi, davr harajatlari va moliyaviy faoliyat bo‘yicha harajatlar tarkibida aks ettirilgan harajatlar (masalan, me’yordan ortiq ishlab chiqarishdagi yo‘qotishlar, me’yordan ortiq reklama va vakolatlik harajatlari, moddiy yordam va kompensatsiyalar, uyali aloqa harajatlari, korxonaning asosiy vositalari va boshqa aktivlaridan ko‘rilgan zararlar, ko‘rsatilgan xomiylik summalari va boshqalar) tushuniladi. Bunday harajatlarning to‘liq ro‘yxati Nizomning 1-ilovasida keltirilgan. Soliq qonunchiliga asosan korxonalar soliq solish bazasiga qayta qo‘shiladigan harajatlarni Nizomda keltirilgan tartibga muvofiq mustaqil hisoblashlari, ularning summasini foyda (daromad) solig‘i hisob-kitobining alohida satrida (020-satr) ko‘rsatishlari lozim.