K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit o‘quv qo‘llanma toshkent «O‘qituvchi» -2004

Asosiy vositalarni tasniflash. Korxona va tashkilotlarning asosiy vositalarini turli belgilari bo‘yicha tasniflash mumkin


Ishlab chiqarishda qatnashishiga ko‘ra korxonalarning asosiy vositalari ishlab chiqarish va noishlab chiqarish sohasidagi asosiy vositalarga bo‘linadi.

Ishlab chiqarish sohasidagi asosiy vositalarga bevosita ishlab chiqarishga doir bo‘lgan moddiy aktivlar, masalan sexlarning binolari, inshootlar, stanoklar, jihozlar, transport vositalari, ishchi hayvonlar va boshqalar kiradi.

Noishlab chiqarish sohasidagi asosiy vositalarga boshqaruv apparatiga doir, shuningdek korxonaning ijtimoiy-madaniy, maishiy, sog‘liqni saqlash, kommunal maqsadlarda foydalaniladigan moddiy aktivlari kiradi.

Amortizatsiya qilinishiga qarab korxonalarning asosiy vositalari amartizatsiya hisoblanadigan va amartizatsiya hisoblanmaydigan turlarga bo‘linadi.
Qo‘yidagi asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblanmaydi:

0. 
   Kutubxona fondiga.
   

0. 
   Ko‘p yillik o‘simliklarga.
   
1. 
   Ishchi va nasldor hayvonlarga.
   
2. 
   Konservatsiya qilingan asosiy vositalarga.
   

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

57

Qolgan asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblanadi. Soliq Kodeksiga muvofiq (23-modda) asosiy vositalar amortizatsiya me’yorlari bo‘yicha qo‘yidagi beshta guruhga bo‘linadi.

O‘zbekiston Respublikasida asosiy fondlar bo‘yicha amortizatsiya me’yorlari

№	Asosiy vositalarning turlari	Amortiza
		tsiya
		me’yori,
		%
1.	Yengil avtomobillar, taksi, yo‘lda ishlatish uchun avtotraktor
	texnikasi, maxsus instrumentlar, inventarlar.
	Kompyuterlar, periferiya qurilmalari va ma’lumotlarni ishlovi	20
	bo‘yicha jihozlar.
2.	Yuk tashish avtomobillari, avtobuslar, maxsus avtomobil va
	pritseplar. Sanoatning barcha tarmoqlari uchun mashina va jihozlar,	15
	qurilish jihozlari, qishloq xo‘jaligi texnika va jihozlari. Ofis uchun
	mebel.
3.	Temir yo‘l, dengiz, daryo va havo transport vositalari. Issiqlik
	texnikasi jihozlari, truba jihozlar, elektrodvigatellar va dizel-	8
	generatorlar. Elektr quvvati va aloqa qurilmalari. Truboprovodlar.
4.	Binolar, inshoatlar va qurilmalar.	5
5.	Yuqoridagi guruhlarga kirmaydigan amortizatsiyalanadigan aktivlar.	10