К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

(чекда кўрсатилмайди),
маблағ олув­
чи бан кн и н г рақами кўрсатилиш и м ум ки н. Тўловчи ва 
маблағ олувчи н о м и н и н г банклар ва миж озлар и ш и н и
қийинлаш тирм айдиган оқилона қисқартирилиш ига йўл 
қўйилади, тўлов мақсади кўрсатилади 
(чекда кўрсатил- 
маган).

---

Банк пул бериш , нақд пулсиз ўтказиш лар, баъзи 
Холларда ҳисобга ёзишлари ҳам махсус ш аклдаги хуж ­
жатлар бўйича амалга ош ирилади, уларга раҳбар ва 
бош бухгалтер имзо чекиб, корхона м уҳри билан тас- 
дикданади.
Қ о н ун ҳужжатларида кўзда тутилган айрим холлар- 
да банк пул маблағларини корхонанинг хи соб-ки тоб 
счётидан и н кассо йўли билан маж бурий тарзда ўчира- 
ди. Бундан таш қари, банк ссудаларидан ф ойдаланган­
л и к учун фоизлар, тўлаш муддати ўтган ссудалар бўйича 
суммалар, банк хизматлари қиймати син гари ва хока- 
зо пул сум м аларини ўзи н и н г хохиш ига қараб хисобдан 
ўчиради. Бунда бан к пулларни хи соб-ки тоб счётидан 
ўчириш , ш у жумладан пулларни бюджетга ўтказиш ва 
кассага иш хақи учун бериш ни унга теги ш ли хуж ж ат­
лар келиб туш гандагидек кетма-кетликда амалга о ш и ­
ради.
Корхона ва таш килотлар билан ҳисоб-китобларда 
улар ўртасида кўзда тутилган тўлов ш аклига боғли қ 
ҳолда хужжатлар қўлланади. Агар ш артномада кор хон а­
н и н г ўзи қарзини мол етказиб берувчилар, пудратчи- 
лар ва турли таш килотларга ўтказиш и кўзда тутилган 
бўлса, тўлов топ ш и ри қн ом аси ёзилади.
Тўлов топшириқномаси корхонанин г ўзига хизмат 
кўрсатувчи банкка ўз хисобварағидан м уайян сум м ан и
бош қа корхонанин г ва ш у банкдаги ёки ана ш у шахар- 
да ёхуд бош қа шаҳарда жойлаш ган банк муассасасида- 
ги счётига ўтказиш тўғрисидаги то п ш и р и ғи хисоблана­
ди. Бунда тўловчи банкка белгиланган шаклдаги бланкда 
топ ш и ри қн ом а тақдим этади.
Т опш и ри қном алар ёзилган кундан бошлаб 10 кун 
давомида амал қилади (ёзилган кун хисобга кирмайди).
Т о м о н л ар н и н г келиш увига кўра топ ш и ри қн ом алар- 
га асосланган тўловлар муддатли, муддатдан олдин ва 
муддати узайтирилган бўлиш и м ум ки н .
Муддатли тўлов қуйидаги вариантларда амалга о ш и ­
рилади:
♦
бўнак тўлови, яъни товарларни юклаб ж ўнатиш
ёки хизматлар кўрсатиш дан олдин;
♦ товар юклаб жўнатилганидан сўнг, яъни товарни 
тўғридан-тўғри акцептлаш йўли билан;
♦
й и р и к битимларда қисман тўловлар.

---

Муддатидан олдин ва муддати узайтирилган тўлов- 
лар шартномавий муносабатлар доирасида, томонлар­
нинг молиявий мавқеига зарар келтирмасдан амалга 
оширилиши мумкин.
Олинган товарлар ва кўрсатилган хизматлар учун 
топшириқномалар банк томонидан улар такдим этил­
ган кунда ҳисоб-китоб счётида маблағлар бўлганда ёки 
банк ссудаси ҳисобига имконияти мавжуд бўлгандаги- 
на қабул қилинади.
Тўлов топшириқномалари бланкларда (0401002) ту­
зилади, битга банк муассасаси хизмат кўрсатадиган 
учта ва ундан ортиқ олувчига ўтказилганда эса банк­
ларда йиғма тўлов топшириқномалари (0401003) тузи­
лади.
Маблағ тўловчи ва олувчига битта банк муассасаси 
томонидан хизмат кўрсатиладиган ҳисоб-китоблари топ- 
шириқнома асосида уч нусхада такдим этилади. Би­
ринчи нусха тўловчи банкида мемориал ордер бўлиб 
хизмат қилади, иккинчи нусха бир шаҳардаги ўтка- 
зишларда унинг ҳисобварағидан ёзиш чоғида олувчига 
юборилади, учинчи нусхаси тўловчига берилиб, топ- 
шириқнома қабул қилинганлиги тўғрисида тилхат ва 
банк муассасаси штампи билан берилади.
Агар маблағ тўловчи ва олувчига бир шаҳарда жой­
лашган турли банк муассасалари хизмат кўрсатаётган 
бўлса, топшириқнома тўрт нусхада такдим этилади, 
уларнинг биринчисилан мемориал ордер сифатида фой­
даланилади, иккинчи ва учинчи нусхалари тўловдан 
сўнг маблағ олувчининг банкига юборилади, бунда ик­
кинчи нусха ордер бўлиб хизмат қилади ва банкда 
қолади, учинчи нусха олувчи ҳисобварағидан кўчир- 
мага илова қилинади, тўртинчи нусха тўловчига тил­
хат ва банк штампи билан бирга қайтарилади.
Ижро учун қабул қилинган топшириқномалар сум­
малари топшириқномаларда кўрсатилган тўловчилар 
ҳисобварағидан ўчирилади.
Акцептланган топшириқнома тўловга фақат тўлов 
суммада қабул қилиниши мумкин. Акцептланган топ- 
шириқномаларни қабул қилганда банк топшириқно- 
манинг орқа томонида уларни тўлаш учун қабул қил- 
ган корхонанинг қабул қилиш санаси кўрсатилган 
штампи бўлишини назорат қилиши керак.

---

Ҳисоб-китобни банк томонидан акцептланган топ- 
шириқнома билан амалга оширмоқчи бўлган тўловчи 
унга хизмат кўрсатувчи банк муассасасига акцепт учун 
топшириқномани (0401002) уч нусхада такдим этади. 
Дастлабки икки нусхага имзо чекилиши ва муҳр изи 
туширилиши шарт.
Топшириқномани бажариш мумкинлиги ва у тўғри 
расмийлаштирилгани текширилганидан сўнг унинг сум­
маси банк муассасаси томонидан топшириқнома так­
дим этган тўловчининг ҳисобварағидан ўчирилади ва