К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

эттириш;
♦ таъмирлаш бўйича харажатларни аникдаш ва бу
мақсадлар учун ажратилган маблағларнинг оқилона
ишлатилишини назорат қилиш;
♦ эскирган, хўжалик учун ошиқча бўлган асосий
воситаларни ўз вақтида ҳисобдан чиқаришни таъмин­
лаш;
♦ қисобдан чиқарилган асосий воситалар бўйича мо­
лиявий натижаларни тўғри ва ўз вақтида аникдаш.
7.2. Асосий воситаларни туркумлаш ва баҳолаш
Асосий воситалар бажарадиган вазифасига кўра
ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш воситаларига
бўлинади. Ишлаб чиқариш асосий воситалари бевосита
моддий неъматларни яратишда иштирок этадиган во-
ситаларидир. Ноишлаб чиқариш асосий воситалари гу-
руҳига уй-жой ҳамда коммунал-хўжалик, маиший хиз­
мат, соғлиқни сакдаш, таълим ва бошқаларнинг асо­
сий воситалари киритилади.
Ишлаб чиқариш ва хўжалик фаолиятида асосий во­
ситалар объектлардан фойдаланиш даражасига кўра ку­
йидаги гуруҳларга бўлинади:
♦ фойдаланилаётган;
♦ захирада турган;
♦ бузуқ ёки ишлатиш ҳолатида бўлмаган асосий во­
ситалар.
Асосий воситаларнинг бундай гуруҳланиши улар­
дан фойдаланиш самарадорлигини баҳолаш, эскирган
воситаларни алмаштириш, кераксиз асосий воситаларни
бошқа корхонага бериш ёки сотиш тўғрисида қарор
қабул қилиш, шунингдек уларнинг эскиришини тўғри
ҳисоб-китоб қилиш учун зарур.
Асосий воситалар натурал-моддий таркибига кўра
қуйидаги гуруҳларга бўлинади:

---

♦ ер;
♦ ерни ободонлаштириш бўйича капитал сарфлар;
♦ иморатлар;
♦ иншоотлар;
♦ узатувчи мосламалар;
♦ машина ва жиҳозлар;