K. A. Alimov va boshq.; S. S. G‘ulo-movning umumiy tahriri ostida. T.: «Sharq»



Download 1,59 Mb.
bet65/77
Sana19.11.2022
Hajmi1,59 Mb.
#869055
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   77
Bog'liq
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Km = Rm / (Rm+Rz) (31)
bu yerda: Rm – ishlarni avtomatlashtirish bilan mashg‘ul bo‘lgan ishchilar soni;
Rr – qo‘lda bajarilayotgan ishlarni bajarayotgan ish­chilar soni, kishi.
9. Axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalarini tatbiq qilish natijasida mehnat unumdorligining o‘sishi:
E = (R2 * U/100) * N (32)
bu yerda: R2yangi texnika va texnologiyalarning bitta donasiga xizmat ko‘rsatish bilan mashg‘ul bo‘lgan ishchilar soni, kishi;
U yangi texnika va texnologiyalarni tatbik, qilish natijasida mehnat unumdorligining o‘sishi, %;
N – bir yil mobaynida tatbik qilingan yangi texnik vositalar-ning miqdori, dona.
10. Iste’molchining yangi texnika va texnologiya­larni qo‘llash natijasida oladigan samaradorligi (E). Yillik umumiy iqtisodiy samaradorlikni hisoblashda yangi texnika va texnologiyalarni qo‘llash natijasida ishlab chiqarilayotgan mahsulot tannarxining pasayishi katta ahamiyat kasb etadi:
E=(S1 – S­2)P2*N (33)
bu yerda: C1 va S2yangi texnika va texnologiyalarni qo‘llashgacha hamda qo‘llashdan keyingi bo‘lgan mahsulotning tannarxi (1 soat foydalanish harajatlari, sum);
P2 – yangi texnika va texnologiyalar yordamida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning yillik hajmi (yoki yangi texnika va texnologiyalarning yil mobay­nida ishlash soatlari);
N – yil mobaynida tatbiq qilinayotgan yangi texnika va texnologiyalarning soni.
11. Axborot mahsulotlari fondidan ratsional foy­dalanish darajasini ifodalovchi axborot mahsulotla­ri aylanishi koeffitsiyenta (Kin):
K= Yen / Yeoc (34)
bu yerda: Yen – ko‘rilayotgan davrdagi (oy, kvartal, yil) foydalanayotgan axborot mahsulotlari hajmi (hujjatlar soni, jadval);
Yek – ushbu davrdagi avtomatlashtirilgan axborot tizimlarida yig‘ilgan ushbu turdagi axborot mahsulotlarining o‘rtacha hajmi.
12. Axborot mahsulotlarini tayyorlash, saqlash, qidirish va qayta ishlashning umumiy mehnattalabli­gi (Ton ):
Ton = ΣTimi*Ei (35)
bu yerda: Timi i – axborot mahsulotlarini tayyorlash, saqlash, qidirish va qayta ishlaishing umumiy mehnattalabligi;
Eii – ishchining mehnat unumdorligi.
13. Korxona bo‘limidagi vazifalarni avtomatlashtirishning iqtisodiy samaradorligini hisoblash bir nechta alohida bo‘lgan tahlil va hisoblash bosqichlaridan iboratdir:
a) birinchi bosqich – boshqaruv ob’ektidagi masalalar bilan yaqin-dan tanishib chiqish. Masala tarkibida aylanayotgan barcha hujjatlar tarkibi va mikdorini aniqlash, ularni qayta ishlash uchun ketadigan
vaqtni hisoblash.
Har bir hujjat bo‘yicha mumkin bo‘lgan avtomatlashtirish darajasini aniqlash va yaigi texnika hamda texnologiyalarni qo‘llash natijasida axborotlarni qayta ishlash mehnattalabligi pasayishining umumiy yillik hajmi (Ech) katta ahamiyat kasb etadi. Umumiy mehnat harajatlarini quyidagicha aniqlash mumkin:
(36)
bu yerda: k – hujjat turi; p – ushbu turdagi hujjat­lar soni; tmgi – turdagi hujjatni qayta ishlash uchuy sarflangan bir oy mobaynidagi vaqt; psh bir oydagi hujjatlar miqdori; 12 – bir yildagi oylar soni; P – yangi texnika va texnologiyalarni qo‘llash nati­jasida i – turdagi hujjatlarni qayta ishlash mehnattalabligining pasayishi mumkin bo‘lgan foizi, %.
b) ikkinchi bosqichda buxgalteriya hisoboti asosida korxona perso-nalining bir soatdagi o‘rtacha ish haqi (Zsch) va asosiy hamda qo‘shimcha ish haqining yillik tejalishi (Ezp) aniqlanadi:
Ezp = Ech * Zsch (37)
v) uchinchi bosqichda bilvosta harajatlarning (Ekz) tejalishi aniqlanadi:
Ekz=Ezp * (Pzs+Pzp+Ppn+Pzs+Pzz+Pi) / 100 (38)
u yerda: Pzs – ijtimoiy sug‘urta uchun chegirma foizi; Pzp – nafaqa fonda uchun chegirma foizi; Ppn daromad solig‘i foizi; Pzs – umumsex harajatlari foizi; Pzz – davr harajatlari foizi; Pi – ilmiy izlanish-larga chegirma foizi.
g) to‘rtinchi bosqichda ishchilar o‘rnining qisqarishi natijasida stollar (Zs), stullar (Zt), foydalanilayotgan maydon (Zp), orgtexnikalar (3o) uchun sarflanadigan harajatlarning miqdori kamayishi (Ei)aniqlanadi:
Ei=Zs+Zt + Zp + 30 (39)
Yangi texnika va texnologiyalarni qo‘llash natija­sida yillik umumiy tejamkorlik hajmi (Eob):
Eob = Ezp+Ekz+Ei (40)
d) oltinchi bosqichda foydalanish harajatlarining qo‘shimcha yillik hajmi hisoblanadi:
Zeks.d = Sk * (Pa / 100)+Zen+Zob (41)
bu yerda: Sk – texnika va texnologiyalarning tannarxi; Paamortizatsiya foizi; Zen – ushbu texnika va texnologiyalar sarflayotgan qo‘shimcha elektroenergiya uchun sarflanayotgan harajatlar, sumda. Zob – dasturiy ta’minot narxi, so‘mda.
e) yettinchi bosqichda sof iqtisodiy samaradorlikning umumiy hajmi aniqlanadi (Egch):
Egch = (Eob - Zeks.d) * (1 – Knp) (42)
bu yerda: Knp – foydadan olinadigan soliq miqdorini ifodalovchi umumiy koeffitsiyent.
j) sakkizinchi bosqichda kapital harajatlar miq­dori aniqla-nadi(Kz):
Kz = Sk + Zkp (43)
bu yerda: Zkp – dasturiy mahsulotlar kompleksini ishlab chiqish va tatbiq etishning narxi, so‘mda.
z) to‘qqizinchi bosqichda iqtisodiy samaradorlik koeffitsiyenti (Yer) hisoblanadi:
Yer= Egch /Kz (44)
Axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalarini tatbiq qilish uchun samaradorlikning normativ koeffitsi­enta Yen = 0,33 ga teng.
i) o‘ninchi bosqichda kapital harajatlarning o‘zini qoplash muddati (Tr) aniqlanadi:
Tr = Kz / Egch (45)
Hozirgi kunda axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalarining o‘zini qoplashining normativ muddati 3 yilga teng. Shunday qilib, agar samaradorlik koeffitsiyenti Yer = 0,33 yoki undan katta bo‘lsa hamda kapital harajatlarning o‘zini qoplashi muddati (Tr) uchdan kichik yoki unga teng bo‘lsa, u holda ushbu masala samarali hisoblanib, uni amaliyotda keng tatbiq qilsa bo‘ladi.



Download 1,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish