K. A. Alimov va boshq.; S. S. G‘ulo-movning umumiy tahriri ostida. T.: «Sharq»

(17)
bu yerda: T – hisoblanadigan davr kattaligi shunday qilib olinishi kerakki, unda bashoratlanayotgan bar­cha davr uchun me’eriy ijtimoiy-iqtisodiy natija olinishi kerak; E_t – t – yil uchun axborot-kommunika-siyalar bozori tovarlarini qo‘llash natijasida olinadigan yillik samaradorlik; Yen – axborot – kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanishning samaradorlik me’eriy koeffitsiyenta.
Axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalaridan foydalanish harajatlarining yillik o‘rtacha tejamkorligi asosida eng tejamkorlik variantini tanlab olish-ni quyidagicha aniqlash mumkin:
(18)
bu yerda: H_t – kattalik quyidagi tenglama orqali to­piladi:
(19)
bu yerda: T – bashorat kilinayotgan davr miqdori;
Axborot-kommunikatsiyalar bozori TV va DMni ishlab chiqarishga tatbiq qilish natijasida olinadigan iqtisodiy samaradorlik ularni qo‘llashgacha va qo‘llash jarayonidan keyingi mehnattalablik darajalarini o‘zaro solishtirish natijasida aniqlanadi.
1. Qo‘lda bajarilayotgan ishning umumiy mehnattalabligi (QV):
(20)
bu yerda: j – i - ish joyida bajarilayotgan operatsiyalar soni;
QV_ij – i - ish joyida bajarilayotgan j – operatsiyaning mehnattalabliligi.
Axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalarini tatbis qilish natijasida bajarilayotgan ishning umumiy mehnattalabliligi(QW):
(21)
bu yerda: QW_ij – axborot – kommunikatsiyalar texnologiya­larini qo‘llash natijasida i – ish joyida bajarilayot­gan j – operatsiyaning mehnat-talabliligi.
2. Jalb qilinishi kerak bo‘lgan ishchilarning o‘rta ro‘yxatdagi soni bir yilga nisbatan quyidagicha aniq­lanadi:
a) axborot-kommunikatsiyalar texnologiyalarini qo‘llashgacha:
N₁=QV/260 (22)
b) axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalarini qo‘llagandan keyin:
N₂ = QW/ 260 (23)
bu yerda: 260 – bir yildagi o‘rtacha ish kunining miqdori.
3. Ishchilarga to‘lash kerak bo‘lgan oylik ish haqi quyidagicha:
a) axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalarini qo‘llashgacha:
ZP₁ = N₁ * OY * 12 (24)
b) axborot–kommunikatsiyalar texnologiyalarini qo‘llagandan keyin:
ZP₂ = N₂ * OY * 12 (25)
bu yerda: OY – ishchining o‘rtacha oylik ish haqi; 12 – bir yildagi oylar soni.
4. Ish haqi fondining tejalish miqdori:
TJ=ZP₁ - ZP₂ (26)
Ishlab chiqarishning nakladnoy harajatlarini tejash (moddiy, mashina va boshqa harajatlarning pasayishi) miqdori (NH) quyidagicha:
NH=TJ * RN (27)
bu yerda: RN – tejamkorlik darajasi (%-hisobida).
5. Axborot-kommunikatsiyalar bozori texnologiyalarini qo‘llash natijasida ishlab chiqarish harajatlari miqdorining umumiy tejamkorligi:
UM=TJ + NH (28)
6. Korxonaning bo‘limlarini avtomatlashtirish darajasini tavsiflovchi texnik vositalar parkining avtomatlashtirilganlik koeffitsiyenta:
q_a=N_a/ΣN (29)
bu yerda: N_a – avtomatlashtirish uchun qo‘llanilayotgan texnik vositalar soni, dona; ΣN – ushbu bo‘lim, uchastkadagi texnik vositalarning umumiy soni, dona.
7. Bajarilayotgan ishlarning avtomatlashtirilgan­lik koeffitsiyenti (q_p) quyidagicha aniqlanadi:
_p=Tm / (Tm+T_p) (30)
bu yerda: Tm - avtomatlashtirilgan ishning mehnattalabligi; Tr - qo‘lda bajarilayotgan ishlarning(operatsiyalarning) mehnattalabligi, kishi/soat.
8. Mehnatning avtomatlashtirilganlik koeffitsiyenti (_Km)