Jurnaldan ko‘chirib bosilgan maqolalar «Til va ada biyot ta’limi»dan olindi, deb izohlanishi shart

-a, -y, -ay, -sa

 qo‘shimchalariga shakldosh 

bo‘lgan xuddi shunday qo‘shimchalar fe’lning zamon, 

mayl shakllari hamda ravishdoshni hosil qilishda 

ishtirok etadi. Bu o‘xshash hodisalar va shakllar 

o‘zaro qiyoslab o‘rgatilmasa, shu orqali ular o‘rtasidagi 

umumiy va farqli jihatlar tushuntirilmasa, o‘quvchilar 

ayni fe’l kategoriyalarini farqlashda qiyinchiliklarga 

duch kelaveradilar. Ularni taqqoslab o‘rgatish uchun 

o‘xshash hodisalar va shakllar yonma-yon qo‘yilishi  

lozim. O‘quvchilar ularning gaplar tarkibida qo‘llanishi 

va bajaradigan vazifasini o‘qituvchi yordamida qiyoslab 

ko‘radilar, farqlashga harakat qiladilar. Taqqoslash 

usuli o‘rganilayotgan mavzularni ongli o‘zlashtirish, 

avval o‘rganilgan bilimlarni takrorlab turish va 

umumlashtirishga yordam beradi.                                   

“Morfologiya” bo‘limini o‘qitishda yuqoridagilarga 

amal qilinsa, bu bo‘limning ongli va muvaffaqiyatli o‘qi-

tilishi, o‘quvchilarning ijodiy tafakkurini shakllantirishga  

erishiladi.

Chet tillarni o‘qitish metodikasida asosiy to‘rtta 

nutq faoliyat turi mavjud bo‘lib, ular tinglab tushunish, 

gapirish,  o‘qish  va  yozishdan  iborat.  Hozirgi  kunda 

G‘arbiy  Yevropa  olimlari  tomonidan  tarjima  ham 

beshinchi nutq faoliyat turi sifatida e’tirof qilinmoqda. 

Albatta, psixologiya sohasida oltinchi nutq faoliyat turi 

ham alohida ahamiyatga ega. Mazkur maqolada ushbu 

turning chet tili mashg‘ulotlarida tutgan o‘rni borasida 

to‘xtab o‘tiladi. 

Ma’lumki, O‘zbekistonda chet tilini o‘qitish 

metodikasida tadqiqotlar, asosan, o‘qishning psixologik 

jihatlariga e’tibor qaratadi, lekin xorijiy va ona tili 

o‘rtasidagi assotsiatsiya vujudga kelishi, ikki tilni 

o‘zaro qiyoslash, o‘zga til orqali bilimlarni boyitish 

imkoniyatlariga kam e’tibor berilgan. 

O‘qish nutq faoliyat turiga Z.I.Klichnikova 

quyidagicha  ta’rif  bergan:  “Grafik  jihatdan  kodlangan 

axborotni vizual qabul jarayoni o‘qish hisoblanadi” (1: 6). 

O‘qish murakkab retseptiv jarayon bo‘lib, yozma matnni 

idrok etishni nazarda tutadi. Bunda o‘quv materialini 

o‘rganish  bilan  birga,  uning  boshqa  bir  tarafi,  matnni 

idrok qilish natijasida ta’lim oluvchiga ijobiy ta’siri, ya’ni 

uning psixologik jihati ham muhim ahamiyatga ega. 

Chet tilini o‘qitish metodikasida o‘rganilayotgan tilga 

oid matnlarda aks etgan lingvomadaniy stereotiplar, 

urf-odat va qadriyatlarning ta’lim oluvchi tomonidan 

o‘zlashtirilishining qay tarzda kechishi ham muhim. 

Kitobxon asliyatdagi yangi ma’lumotni, biron-bir 

tushunchaning tarjimasi, uning ma’nosini o‘rganishda