Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

Qatnashchilar harakat faolligi tuzilishining yoshiga oid o‘zgarishi 
(sarflangan vaqt % da)
O‘qitish 
bosqichi/ 
Mashg‘ulot 
turi
Jismoniy 
tarbiya 
darslari
To‘garaklar-
dagi mash-
g‘ulotlar
Ertalabki 
badantar-
biya
Jismoniy 
tarbiya tanaf-
fuslari
Mustaqil 
mashg‘u-
lotlar
Piyoda
yurish
Boshlang‘ich 
bosqich
12
24
1
1
6
5
6
O‘rta bosqich
10
18
0
1
7
6
4
demak, zamonaviy maktab o‘quvchilarining harakat faolligi ko‘lamini o‘rganish 
natijalari zamonaviy jismoniy tarbiya tizimida belgilangan bir qator yo‘nalishlarni ko‘r
-
satadi. Birinchidan, jismoniy madaniyat darslari maktab o‘quvchisining umumiy ha
-
rakatlantiruvchi faoliyati ko‘lamining 11 foizini tashkil qiladi. Jismoniy madaniyatning 
uchinchi darsini kiritish va darsning samaradorligini oshirishni e’tiborga olib, harakat 
faolligi ko‘lami ushbu adabiyot bo‘yicha harakatlantiruvchi faollik ko‘lami uchun zaru
-
riysidan 40 foizgacha yetishi mumkin. Bu oldimizga qo‘yilgan vazifani to‘laligicha hal 
Piyoda yurish
Mustaqil
shug‘ullanish
Jismoniy tarbiya
darslarida
Sport
to‘garaklarida
shug‘ullanish
Ertalabki
gimnastika
Jismoniy daqiqalar
62.0%
6.6%
10.9%
19.5%
0.4%
0.6%

---

80
“XALQ TA’LIMI” ilmiy-metodik jurnali.
2016. № 3.
www.xtjurnali.zn.uz
qilmaydi. Balki zamonaviy sharoitlarga yanada mos tarzda qo‘shimcha ta’lim dasturi
-
da, sport maktablarini rivojlantirish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar doirasida, umumiy 
o‘rta ta’lim maktablari asosida sport to‘garaklari rivojlantirish, yashash joylarda mash-
g‘ulotlar o‘tkazish maqsadga muvofiq bo‘lar edi. 
Shunday bo‘lsa ham jismoniy madaniyat uchta tarkibiy qism: sog‘lik madani
-
yati; harakatlantiruvchi faollik madaniyati; qaddi-qomat madaniyati yig‘indisi sifatida 
tu shunilganda zamonaviy o‘sib kelayotgan avlod tushunchasida yangi paradigmani 
joriy etishni talab qiladi. Bolaning harakat faolligi ko‘lami sog‘liq madaniyati ko‘rsatki
-
chi bo‘lib xizmat qilishi va bir nechta o‘quv muassasalariga kiritilgan sog‘liq hujjatiga 
kiritilishi mumkin. 
Shu bilan birga jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanish borasidagi targ‘ibot bo‘yi
-
cha ish olib borishni kuchaytirish muhim ahamiyatga ega. Bu mashg‘ulotning sport 
yoki mustaqil mashg‘ulot ekanligi muhim emas. O‘sib kelayotgan avlodda inson sa
-
lomatligi va uning hayotda muvaffaqiyatli bo‘lishi harakat, o‘yin, jismoniy madaniyat 
va sport mashg‘ulotlarisiz amalga oshishi mumkin emasligiga ishonchni shakllantirish 
muhim ahamiyatga ega. Bugungi kunda uchinchi jismoniy tarbiya darsini rivojlantirish 
doirasida jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanish tushunchasining ahamiyatini kuchayti
-
rish, hayotiy kuchni saqlash uchun jismoniy mashqlardan madaniyat bilan foydalanish 
ko‘nikmasini shakllantirish, ishga qobiliyat va ijodiy davomiylikni rivojlantirish imkoni
-
yatini beradi.