|
2.5 Baliqlarning ozuqaviy qiymati
Ta'kidlab o'tish joizki, ozuqaviy xususiyatlar va kimyoviy tarkibi nisbati baliq turiga, tayyorlash usuliga, baliq ovlash vaqti va shaxsning ovqatlanish xususiyatiga juda bog'liq. Saqlash masalasiga e'tibor bermang. Agar siz yangi ovlangan baliqni sotib olishga qaror qilsangiz, yana bir narsa - bir oydan ortiqroq tayanchda yotqizilgan do'konda muzlatilgan tana go'shti. Tuna va chum kabi baliqlarda proteinning massa ulushi, masalan, tana vaznining 23% gacha. Shu bilan birga, baliq go'shtidagi oqsillarning xususiyati u inson tanasi tomonidan so'riladi, bu 97%, bu ajoyib ko'rsatkich. Agar baliqning energiya qiymati haqida gapiradigan bo'lsak, kaloriya konteynerlari qizil ikra (100 g gacha 205 kkal) va qozon (100 g gacha 191 kkal), eng kam qiymat esa cod (har 100 ta 69 kkal d) va shabada (100 g gacha 74 kkal). Yog 'miqdori bo'yicha eng katta ko'rsatkichlar qora baliq (100 g gacha 13,2 g), sterillalar (10,3 g) va qizil ikra (13 g). Issiqlik bilan ishlov berish jarayonida baliq go'shtining kimyoviy tarkibi, albatta, o'zgaradi. Shunday qilib, qovurilgan baliqlarning ozuqaviy qiymati, xususan, kaloriya miqdori 2 barobar ko'payadi, aksincha, oqsil miqdori kamayadi.
Qizil baliqning ozuqaviy qiymati
Qizil baliqning energiya va ozuqaviy qiymatiga ta'sir qilganimiz sababli, u go'sht turlaridan farq qiladi. Limonning ozuqaviy qiymati haqida avvalroq yozganmiz. Somonga qo'shimcha ravishda, sturgeon oilasidagi baliqlarning barcha turlari qizil baliq deb tasniflanadi. Misol uchun, bir alabalığın energiya qiymati 100 gramm uchun faqat 88 kcal, oqsil soni bilan, eng yaxshi (har 100 g baliq boshiga 17,5 g) biri hisoblanadi. Kompozisiyadagi yog 'har 100 gramm uchun 2 g dan iborat. Qizil baliqning yana bir vakili - qizil ikra, 153 kilokal kaloriyali qiymatga ega, ayni paytda yog'da bu 100 g gacha bo'lgan oltindan 4 marta ko'p - 8,1 g. Kompozisiyadagi oqsil 100 g baliq uchun 20 g.
8 – rasm. Qizil baliq
Dengiz mahsulotlarining ozuqaviy qiymati
Sog'lom ovqatlanishni rejalashtirayotganda, dengiz mahsulotlarini unutmang. Ularning ozuqaviy qiymati yuqori baholanmaydi. Misol uchun, dengiz maxsulotlari, mollyuskalar, qoshiq go'shti va langusti, midiya (100 g gacha 72 dan 84 kkal) maksimal kaloriya miqdori ozsonli (100 g gacha 120 kkal) va qisqichbaqalar (103 g). Shu bilan birga, ular tengsiz kimyoviy tarkibga ega va kundalik ratsionni vitamin va minerallar yo'qotish bilan to'ldirishlari mumkin.
XULOSA
- Baliqlarning xilma-xilligini, dunyo okeani va ichki suv xavzalaridagi baliqchilikning iqtisodiy ahamiyatini va baliq turlari bilan tanishish.
- baliqlarning alohida guruhlari va muxim turlarini hayot tarzi bilan tanishish, baliqlarning sistemasini o`zlashtirish, evolyutsion jarayonlar va filogenetik bog’liqliklar, ularning tarqalishi, hamda baliqlarning sanoat ob`ektidagi ahamiyatini bilish;
- ovlanadigan asosiy baliq turlarining ekologiyasini;
- baliqlarning inson xayotidagi ahamiyatini;
- dala va laboratoriya sharoitida baliqlarga ishlov berishni;
- aniqlagich adabiyotlardan foydalangan xolda baliq turlarini aniqlashni;
- turli ekologik sharoitlarning baliq morfologiyasiga ta`siri xaqida tassavurga ega bo`lishi;
- baliqlarni tadqiqot qilishda turli asbob-uskunalardan foydalanishni;
- iqlimlashtirilgan baliqlar va biologik xilma-xillikni saqlashni bilishi va ularni foydalana olishi;
- baliqlar morfologyasi fani bo`yicha talaba tabiiy suv havzalari ixtiofaunasining tur tarkibini bilish,
- baliqlarning ekologik klassifiqatsiyasi, ular o`sishining o`zgaruvchanligi, o`sish modelini,
- populyatsiyalardagi jinslar nisbati, baliqlar to`dasi soni, dinamikasinini,
- baliqlar urchishi bo`yicha umumiy ko`rsatmalarni, meristik va plastik belgilarning ahamiyatini, urchish muddatlari va davomiyligini, baliqlar hayot tsikli va uning bosqichlari, baliqlar yoshi va o`sish tezligini,
- baliqlarning umumiy biologik analizi, morfometriya, hajmi, jinsi, etilish bosqichi, oziqlanishi, vazni, yoshi va uzunligini aniqlash,
- ixtiologik tadqiqotlarda variatsion statistik usullaridan foydalanish,
- baliq tanasini o`lchashni biometrik usulini qo`llash, baliqlarni sifat va miqdoriy belgilarini, baliq jinsini aniqlash malakalariga ega bo`lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
