Joyda masofani uch usulda: bevosita, bilvosita va dalnomer

Nivelirlashda  ishlatiladigan  reykaiar: 
Nisbiy  balandlikni 
o‘lchashda ishlatiladigan reykaiar uch turga bo‘linadi; PH-05, PH-
3, PH-10; shifrda P-reyka, H-nivelir, raqam 05, 3,  10 bir kilometr

yo‘lni nivelirlashdagi o‘rtacha kvadratik xatolikni bildiradi, (mm) 

da.
6.9-rasm. Nivelirlash reykalari
PH-05  -  nivelir  reykasining  asosi  yaxlit  taxtadan  bo‘lib  3 
metrli (maxsus ishlar uchun 1  metrli) uzunlikda bir tomonli qilib 
ishlab  chiqiladi.  Reyka  o‘rtasiga  5  mmli  bo‘laklarga  bo‘lingan 
invar tasmasi tortilgan (6.9 a -rasm). Bu reyka yordamida yuqori 
aniqlikdagi nivelirlash ishlari bajariladi.
PH-3  - nivelirlash reykasi  uzunligi  3-4 metr,  kengligi  8-10 
sm,  qalinligi  2-2.5  sm  keladigan  taxtachadir.  Reyka  boshidan 
oxirigacha  oq  rang  moyli  bo‘yoq  bilan  bo‘yalgatt,  ikki  uchiga 
tunika qoqilgan. Reyka maxsus mashina yoki shablon yordamida 
santimetrlarga bo‘lingan. Santimetrti bo‘laklar  1  santimetr orala- 
tib  qora  yoki  qizil  rangga  bo‘yalgan.  Reykadan  sanoq  olishni 
osonlashtirish  maqsadida  har  bir  disiemetr  5  sm  li  bo‘laklarga 
ajratilgan,  har  bir disiemetming  birinchi  besh  boiagi  E  harfiga 
o‘xshaydi. Reykadagi ditsimetrlar teskari yo‘nalishda, ya’ni 0 dan 
boshlab reyka uchiga tomon raqamlar bilan belgilangan (01,  02, 
03),  (6.9  b - rasm).  Nivelirlashda ishlatiladigan reykalar yaxlit, 
buklama va surilma bo‘ladi (6.9 b - shakl). Reykalar ikki tomonli 
bo‘lganda reykaning bir tomonida santimetr bo‘laklari qora rang- 
da  bo‘ladi  va  pastidan  desiimetr  bo‘laklari  0  raqamdan 
boshlanadj, ikkinchi tomonidagi santimetr bolaklari  qizil rangga 
bo‘yaladi  va  bu  tomcmdagi  raqamlar  4887-yoki  4787  sonidan 
boshlab belgilanadi.
Reykaning pastki  qismi reyka tovoni  deyiladi.  Demak reyka 
qora tomonida tovon 0 dan, qizil tomonida tovon 4887-yoki 4787 
sonidan  boshlab  belgilanadi.  Shuning  uchun  reykaning  qora va
nivelirlashdagi o‘rtacha kvadratik xatolikni bildiradi,

qizil  tomonidan  olingan  sanoqlar  farqi  4887-yoki  4787  ga  teng 

bo‘ladi. Reykadan sanoq mm da olinadi (6.9 b - rasm).
Raqamli nivelirlardan  foydalanib nivelirlanganda  shtrix-kodli 
reykalar  ishlatiladi  (6.9  v  -  rasm).  Raqamli  nivelirlar  reyka 
bo‘yicha  hisoblash  prinsiplari  bilan  reykalar  esa  shtrix-kodlari 
bilan  farqlanadi.  Shuning  uchun,  Leica  Geosystem  AG 
firmasining nivelirlari bilan ishlaganda,  shu firmaning nivelirlari 
uchun mo‘ljallangan reykalarini qo‘llash lozim, TOPCON fmnasi 
nivelirlaridan foydalanilganda TOPCON firmasining reykalaridan 
foydalanish  lozim  va  hokozo.  1  km  ikkilangan  yo‘lni 
nivelirlashda  nisbiy  balandligini  aniqlash  o‘rta  kvadratik 
xatoligini  o‘lchashda  qo‘llaniladigan  reykalaming  materiallarini 
sifatiga bogTiq bo‘ladi. Ishlab chiqaruvchi firmalar nafaqat yuqori 
aniqlikda  o‘Ichashg*  erishishga  intiladilar,  bir  vaqtda  reykalar 
yyengil va mustahkam bo‘lishini ta’minlashga harakat qiladilar.