Jo`rayeva A

Sitoxromlar– a va a₃ sitoxromoksidaza deb ataluvchi kompleks hosil qiladi. Kompleksdagi sitoxrom a membranani tashqi tomonida joylashgan lipid qavatdan sitoxrom a₃ joylashgan ichki tomongacha kesib o`tadi. a<sub>3</sub> sitoxromining faol markazi matriks tomonga qaragan. Boshqa sitoxromlardan farqli ravishda sitoxromoksidaza tarkibida Cu<sup>+</sup> bor. Hamma sitoxromlar elektron tashishda qaytar oksidlanishga uchraydi. Qaytar oksidlanish jarayonida Fe<sup>3+</sup> oksidlanish darajasidan Fe<sup>2+</sup> ga o`zgaradi. Demak, proton va elektronlar tashilishining yo`nalishini, oksidlanish-qaytarilish potentsiallari aynan NAD∙H₂ dan (E₀ = -0,32 V) kislorodga (E₀ = +0,81 V) qaratilgan.

Mohiyatiga ko`ra to`qima nafas olishi qisqartirilgan holda vodorodning kislorodda portlashi bilan boradigan yonish reaktsiyasining tenglamasi ko`rinishida bo`ladi: H₂ + O₂ → H₂O

Farq shundaki, to`qima nafas olishida molekulyar vodorod emas, balki organik moddalardan ajralgan va kofermentlar bilan bog`langan vodoroddan foydalaniladi. Shu sababli to`qima nafas olishida energiyaning bir lahzada emas, bosqichma-bosqich ajralishi ro`y beradi. Bu energiya ATF ning fosfat bog`larida to`planadi va hujayraning hayot faoliyati uchun sarflanadi.

4.