Jo`rayeva A

10.4. 
Purin va 
pirimidinli 
mononukleotidlarning 
almashinuvi. 
Organizmda nuklein kislotalarga boy ovqat hazm qilish jarayonida ular ichakda 
tayyor holatda so`rilishiga qaramasdan talab etilmaydi. Chunki ularning 
to`qimalardagi purin va pirimidin nukleotidlar sarfi uzluksiz oddiy fragmentlardan 
sintezlanish yo`li bilan yangilanib turadi. 
Bunda nukleozidfosfatlarning miqdori normal hujayralarda kam miqdorda, 
lekin nisbatan doimiy bo`lganligi sababli mononukleotidlarning kirishi va sarf 
bo`lishida bog`lovchi bo`g`in vazifasini bajaradi. 
Nuklein Nuklein kislotalar sintezi 
kislotalar 
Nukleotidli kofermentlar sintezi 
oddiy birik- nukleozidfosfatlar
malardan 
sintezi oxirgi mahsulotlargacha
parchalanishi 

---

222 
Purinli mononukleotidlar biosintezi. Purinli nukleotidlar sintezi uchun 
dastlabki manba vazifasini ribozo-5-fosfat va ATF dan hosil bo`lgan fosforibozil 
pirofosfat (FRPF) bajaradi. Reaktsiyaning uzun zanjirini yakunlovchi birinchi
purinli mononukleotid inozinmonofosfat (IMF) bo`lib, undan AMF va KMF 
(ksantozinmonofosfat) orqali boshqa purinli nukleozidfosfatlar hosil bo`ladi: 
FRPF 
IMF 
AMF KMF 
ADF ATF GMF 
GDF GTF 
Purin halqasi manbasi vazifasini aspartat, formil, glitsin, glyutamin, CO
2
bajaradi. 
Pirimidinli nukleotidlar biosintezi. Pirimidinli nukleotidlar biosintezida 
dastlabki manba karbomoilfosfat va asparagin kislota hisoblanadi. Ulardan uzun 
reaktsiyalar zanjiri orqali UMF va boshqa pirimidinli mononukleotidlar hosil 
bo`ladi. Pirimidin halqasining hamma atomlari manbasi – karbomoilfosfat va 
asparagin kislota. 
Karbomoilfosfat Asparagin kislota