Jo`rayeva A

Pantoten kislota (B
3
 vitamini)
Bu vitamin 1933-yilda R. Uilyams va hammualliflar tomonidan ochilgan. 
1940-yilda strukturasi aniqlangan va kimyoviy sintez yo'li bilan tasdiqlangan. 
Alanin va 2,4-dioksin-3,3-dimetil moy kislotaning kompleks birikmasi hisoblanadi. 
Pantotenat kislota ingichka ichakda oddiy diffuziya yo'li bilan so'riladi va 
qon bilan to'qimalarga o'tadi. Hujayrada undan koferment -4-fosfopantotein, 

---

255 
defosfo-KoA va KoA sintezlanadi. Pantotenat kislotaning ahamiyati uning 
kofermentlarini biokimyoviy jarayonlardagi o`rni bilan belgilanadi. 4-
fosfopantotein yog` kislotalar sintezida ishtirok etuvchi atsil tashuvchi oqsil 
tarkibiga kiradi. Defosfo-KoA sitratliaza almashinuvi reaktsiyalarining kofermenti 
hisoblanadi. Uning ishtirokida atsetat va yog` kislotalarining faollashuvi, yog` 
kislotalarining oksidlanishi, xolesterin va boshqa steroid moddalarning, keton 
tanachalar sintezlari yuz beradi. Bu jarayonda sitratning hosil bo`lishi va suktsinil-
KoA ni subsratli fosforillanishi, suktsinil-KoA ishtirokida kechadigan sintetik 
reaktsiyalar, atsetilxolin, atsetilglyukozaminlar sintezi, biogen aminlar va 
ksenobiotiklarni zararsizlantirilishi, piruvat hamda ketoglutaratni oksidlanishi 
kechadi. 
B
3
avitaminozi belgilari: dermatit, shilliq qavatlarning jarohatlanishi, ichki 
sekretsiya bezlarida (buyrak usti bezi) va nerv sistemasida (nevrit, paralich) 
distrofik o`zgarishlar, yurak va buyrakda o`zgarishlar, sochlarning oqarishi, 
o`sishdan to`xtashi, ishtaha yo`qolishi kuzatiladi. 
Jigar, tuxum sarig`i, xamirturush va o`simliklar yashil qismi iste’mol uchun 
asosiy manba hisoblanadi. Sutkalik me’yori – 3-5 mg.