|
Hawa liniyalarining zaqım aliw sebepleri
Tómendegi faktorlar hawa jollarıniń zaqım aliw sebebi bolıwı múmkin:
- oǵada kernewler (atmosfera hám kommutatsion);
- samaldıń tásiri;
- muz qaplaniwıń tásiri;
- ótkizgish titirewi;
- o’tkizgishleriniń silkinıwı.
EUTQ ga muwapıq normative júklemelerdi anıqlaw ushın 35 kV kernewli liniyalar ushın 5 jıl dawamında keminde bir ret, 110 -330 kV kernewli liniyalar ushın
10 jıl dawamında keminde bir ret, 500 kV kernewli liniyalar ushın 15 jıl dawamında keminde bir ret gu’zetiliwshi eń qolaysız klimatik sharayatlar qabıl etiledi. Usı jaǵdayda kernewdiń artıp barıwı menen tákirarlanıw dáwirdiń artiwi joqarı kernewli
liniyalardin’ isenimli islewine talaptıń jáne de joqarılaw ekenliginen kelip shıǵadı.
Hawadaǵı elektr uzatıw liniyalarin isletiw tájiriybesi kórsetedi, Usı usıl HLlardin’ jeterli dárejede isenimli islewin támiyinleydi.
Hawa liniyalarinin’ islewine tásir etiwshi tiykarǵı faktorlar hám olardıń mánisi menen tanısıp ótemiz.
Betke samaldıń beriwshi mexanik júklemesi onıń tezligine emes, bálki onıń tezligi kvadratına tuwrı proporuional bolıp tabıladı. Esaplawlarda samal beretuǵın júklemeni anıqlawda tezlik basımı dep ju’ritiliwshi U2/16=q [kg/m2] muǵdardan paydalanıw qolaylı esaplanadı. Biyikliktiń artiwi menen samaldıń tezligi asıp baradı ótkizgish hám troslarga
samaldıń beretuǵın júklemesi olardıń awmaǵan jaǵdayında awirlıq orayilari jaylasıwshı biyiklikleri ushın anıqlanadı. Dárya, basqa úlken suw háwizleri hám sol sıyaqlılardıń ústinen ótiw jaylarınan tısqarı barlıq jaǵdaylarda hawa liniyasi o’tkizgishleri yamasa troslarinin’ salmaqlıq orayları biyiklikleri gabarit aralıq ushın tómendegi formula boyınsha anıqlanadı :
Bul jerde h1+h2 - o'tkazgish yamasa trostin’ tayanishqa
bekkemleniw biyiklikleri. (tayanish ornatılǵan orında jer júzesine salıstırǵanda) m; f - ótkizgish yamasa trostin’ eń úlken asiliwi, m. SHamaldin’ ótkizgish yamasa trosqa beriwshi júklemesi birinshi zonanıń tezlik basımın kóbeytiw arqalı anıqlanadı. Esaplawlarda samaldıń tezlik basımı emes, bálki tezliginen kelip shıǵıwshı jaǵdaylarda da biyiklik boyınsha tezlikti artiw koeffitsientinen paydalanıladı.
o’tkizgishlerdin’ titirewi hám silkinıwı. Hawadaǵı elektr uzatıw liniyasinin’ ótkizgishi liniya ko’sherine salıstırǵanda kese yamasa oǵan salıstırǵanda qanday da múyesh astında jónelgen hawa aǵımı (samal) tásirinde bolǵanda onıń samal baǵdarınan pana bolǵan tárepinde dúbeleyleniw júzege keledi. Da’wirli tárzde
samaldıń toqtap qalıwı júz bere turıp, dúbeleyleniw ótkizgishniń teris jaǵıda da payda bolıp turadı. Dúbeleyni ótkizgishniń tómengi bóleginde joǵalıp ketiwi samaldan pana tárepte aylanba aǵımnıń payda bolıwına alıp keledi. Bulardıń tásirinde samal tásiriniń vertical qurawshisi payda boladı. Dúbeleylerdiń payda
bolıw chastotası tartıp qoyılǵan o’tkizgishtin’ jeke terbelisler chastotası menen birdey bolǵanda ótkizgish vertical tegislikte tebrene baslaydı. O’tkizgishtin’ 2-35
mm amplitude, 1-10 mm tolqın uzınlıǵı hám 5-60 Gs chastotada menen bunday shayqalıwı titirew dep júritiledi. Titirew samaldıń tezligi 0, 6 - 0, 8 m/sek den kishi hám 10 -12 m/sek den úlken.
bolmaǵan jaǵdaylarda gúzetiledi. Samalning tezligi jáne de asqanda titirew amplitudasi ju’d’ azayadı.
Titirewdiń qáwipliligi ótkizgishdegi sımlardıń qısqıshdan shıǵıw orınlarinda úzilisine alıp keliwiden ibarat esaplanadi. Bunday úzilisler titirew tasirinde ótkizgishdegi sımlardıń da’wirli tárzde iymeyiwi nátiyjesinde tiykarǵı mexanik júkleme bir simga túsip qalıwıdan kelip shıǵadı. O’tkizgishlerdiń silkinıwı da titirew sıyaqlı samal tásirinde júz bolıp, ol
titirewden 12-14 m ge etiwshi úlken amplitude hám úlken tolqın uzınlıǵı menen parıq etedi. Bir ótkergizke iye bolǵan HLlarda ádetde araliqta bir tolqınlı, yaǵnıy
ekew yarım tolqınlı, o’tkizgishleri úzindilengen HLlarda bolsa aralıqda bir yarım tolqınlı ótkizgish silkinıwı gúzetiledi. Silkinıw waqtıda ótkizgish liniya ko’sherine salıstırǵanda perpendikulyar tegislikte úlken ko’sheri vertical yamasa oǵan salıstırǵanda kishi múyeshka (10 -200 ge shekem ) aqqan soziq ellips boylap háreket etedi. Ellipstin’ diametrleri asiliwina baylanıslı bolıp, aralıqda bir yarım tolqın menen silkinıw júzege kelgeninde ol asiliw uzınlıǵıdan 60 -90% ge shekem, artıqda ekew yarım tolqınlı silkinıw bolǵanda bolsa
30 -45% ge shekem bolıwı múmkin. Ellipstin’ kishi diametric ádetde onıń úlken diametrin 10 -30% ni quraydı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
