Joba: I. Kirisiw II. Tiykargi bolim

Ózbekstanda neft hám gaz sanaatırawajlanıw basqıshları
Energetika ministrligi 2 jıldan artıq waqıt aldın duzilgen.Keyin bul haqqında baspasózde de, túrli jıynalıslarda da kóp gápirildi.Bul haqqında artıqsha tákirarlawshı emespez, lekin qısqasha aytqanda, transformaciyanıń tiykarǵı sebebi aldınǵı strukturalardıń maslasıwshılıǵı hám nátiyjesizligi edi, dep aytiwimız múmkin. Olardan geyparaları Janilg’i -energetika kompleksin rawajlandırıwǵa muwapıqlastırılgan jantasıw sıyaqlı zamanagóy wazıypalarǵa uyqas kelmadi: innovciyalıq basqarıw principlerıni engiziw; mámleketimizde saw báseki ortalıǵın qáliplestiriw hám ózine tartatuǵındor investitsiya ortalıǵın jaratıw.
1992-jılda Ózbekstan ǵárezsizlikke eriwgech, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń pármanı menen neftni qayta islew sanaatı aldına “Neft hám gaz tabıwdı kóbeytiw”, “Neft hám gazdı qayta islew texnologiyalıq processlerin jetilistiriw”, “Neft hám gazdı qayta islewdiń texnologiyalıq processlerin jetilistiriw” sıyaqlı wazıypalar belgilendi. uglevodorod rezervlarini, ásirese suyıq rezervlerdi kóbeytiw”.
1992-jıl 3-mayda Prezident Karimov I. A. “Ózbekneftgaz” Ózbekstan mámleket neft-gaz konsernini shólkemlestiriw tuwrısında”gi párman [7][8] hám sol jıldıń 23-dekabrinde Prezidenttiń “Ózbekneftgaz” mámleket konsernini shólkemlestiriw tuwrısında”gi Pármanı boldı. Ózbekstan mámleket neft hám gaz konserni hám gaz sanaatın “Ózbekneftgaz” Milliy neft hám gaz sanaatı korporatsiyasiga aylandırıw.
1998-jıl 11-dekabrde Ózbekstan Prezidentiniń “Ózbekneftgaz” neft hám gaz sanaatı milliy korporatsiyasini “Ózbekneftgaz” iskerligivaMilliy xolding kompaniyasına tuwrısında”gi sheshimi. 1998-jılda “O'ztransgaz”, “Ózbekneftmaxsulot”, “O'zneftgazmash” aksiyadorlik jámiyetleri tuzildi.

Házirde Energetika ministrligi Ózbekstannıń pútkil Janilg’i -energetika kompleksin rawajlandırıwdı muwapıqlashtirmoqda. Energetika ministrligi jáne onıń strukturası hám iskerligin muwapıqlastırıwǵa kiretuǵın shólkemler neft, gaz hám olardı qayta islew, ónimlerdi qazib alıw, qayta islew, tasıw, bólistiriw, realizatsiya qılıw hám olardan paydalanıw processlerin, sonıń menen birge, elektr hám ıssılıq energiyası, kómirdi tabıw, uzatıw, tarqatıw jáne tutınıw qılıw processlerin mámleket tárepinen tártipke salıwdı ámelge asıradı.

Janilg’i -energetika kompleksindegi bul túpkilikli ózgerisler pútkil tiykarǵı strukturanı tupten reformalawdı talap etdi. 2019 -jıldıń ortalarında neft-gaz sanaatın reformalaw procesi baslandı, bunıń nátiyjesinde házirgi kúnde onı ózgertiw basqıshı juwmaqlandi.
“Ózbekneftgaz” AJning jańa shólkemlestirilgen strukturası qáliplestirildi, kompaniya basqarıw sistemasındaǵı artıqsha aralıq buwınlar qısqartirildi.
“O'ztransgaz AJ gaz óndiriwshi shólkemlerden tábiy gazdı kelesinde tasıw, sonday-aq kirip hám import, sonıń menen birge magistral gaz trubalarına jalǵanǵan qarıydarlarǵa satıw ushın birden-bir operator retinde belgilengen “Ózbekneftgaz” AJ quramınan shıǵarıldı.
“O'ztransgaz” AJning aymaqlıq gaz támiynatı filialları negizinde gaz bólistiriw tarmaqların ekspluataciya qılıw, xalıq jáne social tarawdıń obiektlerin tábiy hám suyultirilgan gaz menen támiyinlew maqsetinde “Aymaqgazta'minot” AJ dúzildi.
Bul qayta shólkemlestiriwden maqset - tábiy gazdı islep shıǵarıw, tasıw, qayta islew hám satıwdı shólkemlestiriwdiń zamanagóy usıllarına ótiw bolıp tabıladı.
Energetika ministrligi islengeninen berli ótken dáwir dawamında bir qatar túpkilikli ózgerisler ámelge asırıldı. Atap aytqanda, neft-gaz sanaatınıń nátiyjeli xızmet kórsetiwi ushın huqıqıy tiykar jaratıw, bazar qatnasıwshıları ortasındaǵı munasábetlerdiń bazar mexanizmlerin engiziw maqsetinde xalıq aralıq máslahátshiler menen birgelikte “Gaz támiynatı tuwrısında”gi Ózbekstan Respublikası Nızamı joybarın islep shıǵıw juwmaqlanıp atır.
2020 -jıldıń iyun ayında Energetika ministrligi tárepinen ministrlik hám keńseler, sonıń menen birge, xalıq aralıq máslahátshiler menen birgelikte islep shıǵılǵan “2020 -2030 -jıllarda Ózbekstan Respublikasın neft hám gaz ónimleri menen támiyinlew konsepsiyasi” tastıyıqlandi.
2021-jıldıń iyun ayında Energetika ministrligi tárepinen qatar ministrlik hám keńseler, sonıń menen birge, xalıq aralıq máslahátshiler menen birgelikte “O'ztransgaz” AJ hám gaz tarmaǵın ózgertiw boyınsha strategiyasi”ni islep shıǵıwdı juwmaqladi.
Biziń tiykarǵı wazıypamız - mámleketti neft hám gaz ónimleri menen támiyinlew, yaǵnıy xalıqtı da, ulıwma ekonomikanı da tábiy gaz hám neft ónimleri menen úzliksiz támiyinlep turatuǵın shárt-shárayatlardı jaratıwdan ibarat.Bul islep shıǵarıwdı kóbeytiw, gaz tasıw sistemasın modernizaciyalaw, tutınıw esabı hám qadaǵalawın jetilistiriw bolıp esaplanadı.Bul wazıypalar qıyın, biraq ámelge asırılıwı múmkin bolǵan processler esaplanadı.
Sońǵı jıllarda sanaattı jáne de rawajlandırıw hám xalıqtıń turmıs sharayatların tupten jaqsılawǵa jóneltirilgen ekonomikalıq reformalardıń jedel ámelge asırılıp atırǵanı, birinshi náwbette, Janilg’i -energetika resurslarini islep shıǵarıw hám tutınıw qılıw kólemleriniń proporcionallıǵın támiyinlewdi talap etpekte. Solmaqsette Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jıl 3-noyabrdegi PQ-3373 sanli sheshimi menen tastıyıqlanǵan 2017 -202- jillarda uglevodorod shiyki zatın qazip alıwdı kóbeytiw programmasınıń birinshi basqıshı ámelge asırılıp atır.
“Ózbekneftgaz” AJ (— 2019 -yilgi balanslar prognoz parametrlerinińsózsiz atqarılıwın támiyinlew, sonıń menen birge, Programmada názerde tutılǵan ilajlardı finanslıq támiynlew ushın kreditler ajratiliwi;
“O'zneftgazqazipchiqarish” AJ neft hám gaz kánlerine qayta islewdi nátiyjeli shólkemlestiriw, uglevodorod shiyki zatın qazip alıwdı kóbeytiw boyınsha Programmada názerde tutılǵan kompleks ilajlardı nátiyjeli shólkemlestiriw;
“O'ztransgaz” AJ — respublika qarıydarların tábiy hám suyultirilgan gaz menen támiyinlew, sonıń menen birge, magistral gaz trubaları hám gaz bólistiriw tarmaqları sistemaların jetilistiriw, sotilayotgan gazdı qatań esapqa alıw esabına tábiy gazdı tolıq kólemde kirip qılıw, sonıń menen birge, gaz joǵatilishini kemeytiw ilajların kóriw;
“O'zneftmahsulot” AJ — uglevodorod shiyki zatın qayta islew parametrlerin támiyinlew, neft ónimlerin islep shıǵarıw, sonıń menen birge, respublika neftni qayta islew zavodlarınıń islep shıǵarıw quwatların jumıs menen tolıq támiyinlew ushın import shiyki zatı jetkezip beriliwi ushın jeke juwapkershilik júklensin.
Programmanı basqıshpa-basqısh ámelge asırıwdı názerde tutqan halda 2017-2018-jıllarda birinshi basqısh jumısların orınlaw hám de 2019 — 2021-jıllarda tiyisli tańlaw sawdaların ótkeriw nátiyjeleri boyınsha 2018-jılda islerdi ámelge asırıwdıń ekinshi basqısh biznes-joybarı tiykarǵı kórsetkishlerin islep shıǵıw hám tastıyıqlaw 2017- 2021-jıllarda uglevodorod shiyki zatı qazip alıwdı kóbeytiw 2019-2021-jillar ekinshibasqısh biznesrejalarini kelisip aladı hám keyinshelik tasdiyqlaw.
Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes ústin turatuǵın baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasına muwapıq, neft-gaz sanaatı salasında da qatar ózgerisler ámelge asırıldı. Atap aytqanda, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jıl 30 -iyun daǵı «Neft-gaz salasınıń basqarıw sistemasın jetilistiriw ilajtadbirlari tuwrısında»gi sheshimi menen “Ózbekneftgaz” aksiyadorlik jámiyeti iskerligi jetilistirildi.
“Ózbekneftgaz” AJ tárepinen 2 milliard 756 million dollarlıq 24 investitsiya
joybarı ámelge asırılıwı joybarlastırılǵan.
Bul qarjilar:
• Jizzaq neftni qayta islew zavodın qurıw hámzamanagóy texnologiyalar menen támiyinlew,
• Qandim gazdı qayta islew kompleksin 2-gezegi hám Qandim kánler toparın úskenelew,
• Kebirtan gaz-ximiya kompleksinde sintetik suyıq Janilg’i islep shıǵarıw,
• Surxondaryodagi “Ǵárezsizliktiń 25 jıllıǵı” kaninde izlew jumısların aparıw hám texnikalıq-ekonomikalıq tiykarların islep shıǵıw sıyaqlı joybarlarǵa jóneltiriledi.
• Usı 24 iri joybardıń 9i bıyılǵı jılı ámelge asıriladı.
Házirgi kúnde Neft-gaz salasın 2030 -jılǵa shekem rawajlandırıw konsepsiyasın islep shıǵıw, “Ózbekneftgaz” aksiyadorlik jámiyetiniń kredit reytingin anıqlaw jumısların jedellestiriw boyınsha da jumıslar alıp barılmaqta.