Jizzax viloyati politexnika insituti

Yer yuzasiga bir vaqtning oʻzida relyefni paydo qiluvchi endogen 
jarayonlar va ekzogen jarayonlar taʼsir etadi. Ogʻirlik kuchining 
bevosita taʼsiri ostida sodir boʻladigan gravitatsiya jarayonlari 
ham relyef hosil qilish ahamiyatiga egadir. Yer—Quyosh—Oy 
sistemasining oʻzaro tortishish kuchi ham yer relyefi ga katta 
taʼsir koʻrsatadi (dengiz va okean suvlarining , Yer poʻstining 
koʻtarilib-pasayib turishi). Kishilik jamiyatining faoliyati yer 
relyefining oʻzgarishida katta omil hisoblanadi. 

Yer yuzasiga bir vaqtning oʻzida relyefni paydo qiluvchi endogen jarayonlar va ekzogen 
jarayonlar taʼsir etadi. Ogʻirlik kuchining bevosita taʼsiri ostida sodir boʻladigan gravitatsiya 
jarayonlari ham relyef hosil qilish ahamiyatiga egadir. Yer—Quyosh—Oy sistemasining oʻzaro 
tortishish kuchi ham yer relyefi ga katta taʼsir koʻrsatadi (dengiz va okean suvlarining , Yer 
poʻstining koʻtarilib-pasayib turishi). Kishilik jamiyatining faoliyati yer relyefining oʻzgarishida 
katta omil hisoblanadi. 

---

Endogen jarayonlar - Yer qaʼrida yer ichki kuchlarining taʼsir 
etishidan yuzaga keladigan geologik jarayonlar. Yer poʻstida 
sodir boʻladigan tektonik harakatlar, seysmik faollik, magmatizm, 
metamorfizm, gidrotermal jarayonlar va boshqalar Endogen 
jarayonlarni tashkil etadi. Yerning ichki energiyasi uning chuqur 
qismida radioaktiv moddalarni parchalanishidan ajralib chiqqan 
issiqlik, yer qatlamlaridan hosil boʻladigan gravitatsion kuchlar 
taʼsiri va Yerning aylanishidan yuzaga keladigan kuchlar hisobiga 
paydo boʻladi. Gravitatsion kuchlarning Yer poʻstida notekis 
taqsimlanishi unda turli zichlik hamda tektonik faolliqdagi 
qismlar boʻlinishi, qatlamlarning deformatsiyalanishiga va