Jizzax politexnika instituti «qurilish materiallari va konstruksiyalari»

 
 
 
 
 
 
6.2-rasm.  Tog‘-boyitish  kombinati  chiqindilaridan  qurilishbop  chaqiq 
tosh  ishlab  chiqarish  sxemasi.  1-konusli  maydalagich;  2-plas-tinkali  qabul 
qilgich;  3  lentasimon  konveyer;  4-elektrotitratma  qabul  qilgich;  5-elak;  6-
ajratkich;  7-uch  barabanli  ajratkich;  8-temir-  yo‘l  vagoni;  9-chaqiq  tosh 
ombori; 10-ekskovator; 11-avtosamosval. 
 
Temir-kvarsitli 
chaqiq 
toshlarning 
mustahkamligi 
110...120 
MPa. 
Kvarsitlarning  o‘rtacha  zichligi  3100  kg/m
3
  bo‘lganda,  ularning  uyma  zichligi 
donadorlik tarkibiga va temirli minerallarning mikdoriga bog‘liq bo‘ladi. Masalan, 
fraksiyasi  5...20  mm  bo‘lganda  uyma  zichligi  1450...1700  kg/m
3
,  20...40  mm  li 
fraksiya uchun 1400...1600 kg/m
3
. Bunday chaqiq toshlar loysimon va changsimon 
zarralar  miqdori,  yapoloq  va  qirrali  (o‘tkir  uchli)  donalari  va  suv  shimuvchanligi 
bo‘yicha  granitli  chaqiq  toshlardan  farq  qilmaydi.  Ularning  sovuqbardoshligi 
150...300 sikl. 
Qurilishda qazilma  boylik  chiqindilari  asosida  olinadigan  chaqiq  toshlarning 
qo‘llanilishi natijasida sezilarli texnik iqtisodiy samaraga erishiladi. Masalan, 1 m
3
 
temir-kvarsitli chaqiq toshning tannarxi granitli chaqiq toshnikidan taxminan 40 % 
gacha kam. 
Kvars-temirli  qumzarralari  o‘lchami  0,16...0,63  mm  bo‘lib,  temirli  rudani 
boyitishda  hosil  bo‘ladigan  cho‘kindi  chiqindidir.  Ushbu  chiqindilar  tarkibida 

---

temirli birikmalarning ko‘p miqdorda mavjudligiularning tabiiy qumlarga nisbatan 
ancha yuqori zichligini ta’minlaydi. 
Cho‘kindi  chiqindilarni  boyitish  va  fraksiyalash  orqali  loysimon  va 
changsimon  zarralar  hamda  yirikligi  0,16  mm  dan  kichik  bo‘lgan  zarralar 
ajratilgach, 0.16....0,63 mm li fraksiyadagi kvars-temirli qum olinadi (6.3-rasm).