Jizzax politexnika instituti «qurilish materiallari va konstruksiyalari»

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
       2.9-rasm. GipsShlakli devor paneli ishlab chiqarish qurilmasi. 1-
gipsbetonqorigich; 2-gips elevatori; 3-Shlak elevatori; 4-elektro- lebedka; 
5-xarakatlanmaydigan devor; 6-xarakatlanuvchi devor; 7- tayyor 
buyumlar. 
 
     Serg‘ovakli (yachekali) betonlar (O‘zRSt 680-96) boshqa turdagi sun’iy tosh 
materiallardan  bir  tekis  taqsimlangan  diametri  1...3  mm  li  yumoloq  kovaklar 
ko‘rinishidagi  g‘ovaklari  bilan  farqlanadi.  Bunday  betonlar  bog‘lovchi, 
kremnozemli  komponent,  g‘ovak  hosil  qiluvchi  qo‘shilma  asosida  tayyorlanadi. 
Avtoklavda  qotiriladigan  serg‘ovakli  betonlar  ishlab  chiqa-  rishda  asosan  Shlakli 
bog‘lovchilar qo‘llaniladi. Bog‘lovchilarning gidravlik faolligi harorat va suv bug‘i 
bosmi ko‘tarilganda namoyon bo‘ladi. Bunga asosan donalangan xumdon Shlaklari 
asosidagi  ohak-Shlakli  bog‘lovchilar  kiradi.  Shuningdek,  serg‘ovakli  yengil 
betonlar  tayyorlashda  Shlakli  portlandsement  hamda  uning  maxsus  hillari  ham 
ancha 
keng 
qo‘llanilmoqda. 

---

       Solishtirma  yuzasi  1500…3000  sm
2
/g  gacha  tuyilgan  domna  xumdoni 
o‘chog‘i  Shlaklari  nafaqat  bog‘lovchi  bo‘lib  emas,  balkim  bir  qator  mayda 
dispersli  kremnozemli  materiallar  singari  serg‘ovakli  betonlar  uchun  faol  to‘ldi- 
ruvchilar sifatida ham ishlatiladti. 
 
Shlakli  to‘ldiruvchilar  asosidagi  serg‘ovakli  betonlarning  mustah-kamligi 
ularning  zichligiga  bog‘liq  holda  o‘zgaradi.  Masalan,  issiq  saqlovchi 
gazkulShlakbetonning  zichligi  ρ
m
=400...  500  kg/m
3
  bo‘lganda  uning  siqilishdagi 
mustahkamligi  o‘rtacha  0.6...2  MPa,  konstruksiyabop-issiq  saqlovchi  betonniki 
(ρ
m
=600...1200  kg/m
3
)  3...12,5  MPa  ga  teng.  Serg‘ovakli  betonlarning  maksimal 
mustahkamligi  Shlakli  bog‘lovchilar  va  kremnozemli  komponentlar  nisbati 
1:0,5…1:1,2 bo‘lganda nomayon bo‘ladi. 
 
Shlakli  serg‘ovakli  betonlarning  sovuqbardoshligi  nisbatan  yuqori  bo‘lib, 
o‘rtacha  100...150  siklni  tashkil  etadi.  Bunday  betonlardan  tayyorlangan 
konstruksiyalar yuqori texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari bilan tavsiflanadi. Masalan, 
serg‘ovakli  Shlakli  betonlardan  tayyorlangan  devor  panellari  xuddi  shunday 
keramzitbetonlardan  tayyorlangan  devor  panellaridan  1,5...2  marta  yengil  va 
tannarxi esa nisbatan arzon.