Jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

J : 1,6 g ZnSO₄ 1,05 g CdSO₄
8.Elektroliz suyuqlanmada ketsa katodda ketadigan jarayon:…………..
9. 291 K da 0,02n CuS0₄A eritmasi elektroliz qilinganida katodda 2,544 g mis ajralishi kerak edi. Lekin anod bo‘shlig‘ida CuS0₄ ni kamayishi hisobiga 0,1588 g mis ajraladi. Cu²⁺ va S0₄^2- ionlarining tashish sonlari qanday bo‘ladi?
J:0,4 va 0,6
Laboratoriya mashg’uloti-20 (4-soat)
Elеktrоliz vа undа kеtаdigаn kimyoviy jаrаyonlаr
Tuz, kislota, ishqor eritmalari va suyuqlanmalari orqali doimiy elektr
tokining o’tishi elektrodlarda boradigan oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari
natijasida moddalarning kimyoviy hosil bo’lishi bilan bog’liq. Bu jarayon
elektroliz deb ataladi. Elektrodlarda ionlar zaryadlarini yo’qotib, neytral atomlar ko’rinishida ajraladi yoki zaryadini o’zgartirib boshqa kimyoviy birikmalarni hosil qiladi. Elektrolizda birlamchi va ikkilamchi jarayonlar farqlanadi. Birlamchi jarayon – ion zaryadining yo’qolishi, ikkilamchi jarayon – ularning elektrodlarda ajralishi. Masalan, xlorid kislota eritmasining elektrolizida birlamchi jarayonni quyidagi sxema bilan ifodalash mumkin:
H⁺+e-=H, Cl^—e=Cl
Birinchi marta elektroliz jarayoni Faradey tomonidan chuqur o’rganilgan
bo’lib, elektrolizning birinchi va ikkinchi qonunini yaratgan. Bu qonunlar uning nomi bilan ataladi.
Birinchi qonun: Elektrodda ajraladigan moddaning miqdori elektrolitdan
o’tgan elektr toki miqdori – Q ga to’g’ri proporsional bo’ladi.
Ikkinchi qonun: Turli xil moddalarning eritmalaridan bir xil miqdorda
elektr toki o’tkazilsa, elektrodlarda ajralgan moddalarning miqdori ularning
kimyoviy ekvivalentlariga mos bo’ladi. Elektr toki miqdori-Q vaqtning elektrolit eritmasidan o’tgan tok kuchi bilan ko’paytmasiga teng:
Q=I*t
Bu yerda Q – elektr miqdori, Kl; I – tok kuchi, A; t – vaqt, sek.
Elektrolitdan o’tgan elektr miqdorining har bir kuloniga ajralayotgan
moddaning aniq miqdori to’g’ri keladi. Faradey qonunlarini aniq qonunlar tarkibiga kirganligi uchun, elektroliz mohiyati asosida tok kuchini o’lchash va shu kuchning amaliy birligi – amperni aniqlash metodi yotadi.