Жиззах политехника



Download 0,65 Mb.
bet19/99
Sana26.03.2022
Hajmi0,65 Mb.
#512230
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   99
Bog'liq
makroiqtisodiyot

Ишсизлар - бу ишчи кучларининг бир кисми булиб, ижтимоий ишлаб чикаришда банд булмаган лекин ишлашни xоxловчи ва иш кидираётганлардан иборат.
Ишсизларнинг куйидаги турлари мавжуд:
Фрикцион ишсизлик - буларга иш кидираётган ёки якин вактлар ичида иш билан таъминланишни кутаётган ишчи кучлари киради. Ишсизликнинг бу тури асосан мавсумий ишлар, ишлаб чикаришлардаги эски моделнинг янгиси билан алмаштирилиши, иш ёки турар жойларини узгартиришлар, укув юртларини тугатиш ва шунингдек бошка сабаблардан келиб чикади. У доима мавжуд булиб, маълум бир даражада керакли деб xисобланади.
Структурали ишсизлик - буларга асосан ишсизларнинг малакаларини узгартириши ва ошириши, маълумот олиши, касб эгаллаши лозим булган ишсизлар гуруxлари киради. Фрикцион ишсизлик билан структурали ишсизликнинг асосий фарки шундаки, биринчисида маълум малака ва тажриба мавжуд булади ва ундан фойдаланиб иш жойларини тезрок топиб олишади, иккинчисида эса ишчи кучи дарxол ва тезрок иш жойларини топа олмайдилар. Структурали ишсизлик истеъмол бозори маълум маxсулотлар билан тулдирилганда ва у маxсулотга эxтиёж колмаганда пайдо булади.
Даврий ишсизлик - бу асосан ишлаб чикаришнинг пасайиши натижасида ишчи кучига булган талабнинг камайишидан пайдо булади. Даврий пасайиш товар ва хизматларга булган ялпи таклифнинг камайиши, шунга мувофик, ялпи таклифнинг камайишини, ва окибатда аxолини иш билан бандлигининг кискариши ва ишсизликнинг усишини билдиради.
Тула иш билан бандлик - барча ишчи кучининг 100% иш билан таъминланганлигини билдирмайди. Аксинча, фрикцион ва структуравий ишсизлик иложсиз xол булганлигини xисобга олсак, биз мутлак тула иш билан бандлиликка эришиб булмаслигини тушунамиз.
Агарда даврий ишсизлик булмаса у xолда тула иш билан бандлиликка эришилади. Тула иш билан бандлик даврдаги ишсизлик ишсизликнинг табиий даражаси дейилади. Бунга иш кидирувчилар сони буш иш жойлари сонига мувофик келсагина эришиш мумкин.
Ишсизлик табиий даражасининг икки xолатини, яъни, биринчидан, у иктисодиётнинг ишлаб чикариш потенциалидан тулик фойдалана- ётганлигини курсата олмайди, чунки амалиётда ишсизлик даражаси “ишсизликнинг табиий даражаси”дан купрок булади, иккинчидан, ишсизликнинг табиий даражаси доимий эмас, чунки у конун ва миллий анъаналар билан боглик xолда узгаришини билишимиз лозим.
Умумий xолда ишчи кучи - иш билан банд ва фаол иш кидириб юрган ишсизларга булинади. Ишсизлик даражаси деб - ишсизларни ишчи кучига нисбатига (% xисобида) айтилади ва уни куйидаги формула билан аниклаш мумкин. Ишсизлик даражаси = ( Ишсизлар / Ишчи кучи ) х 100.
Барча мавжуд ресурслардан тулик фойдаланиш ёки ишсизликнинг табиий даражаси xолатида иктисодиётда яратилиши мумкин булган маxсулот xажмини иктисодиётнинг ишлаб чикариш потенциали деб аталади.
Маxсулотларнинг потенциал ва xакикий ишлаб чикарилиши уртасидаги фарк ЯММ xажмининг узилиши ёки оркада колиши деб аталади. У потенциал ишлаб чикаришга нисбатан фоизда акс эттирилади.
ЯММ узулиши = (( Маxсулотнинг потенциал ишлаб чикариш-Маxсулотни xакикий ишлаб чикариш) / Маxсулотнинг потенциал ишлаб чикариши ) х 100.

    1. Download 0,65 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish