Jismoniy va etik tarbiya

4. BOB JISMONIY TARBIYa VA SPORTNI TARBIYaNING BOShQA TURLARI BILAN ALOQADORLIGI
1. Jismoniy tarbiya.Ta’limining axloq tarbiyasi bilan bog’liqligi.

Axloq ijtimoiy turmush va jamiyat taraqqiyotida o’zini tuta bilish, unga hissa qo’shish, ma’naviy va ma’rifiy boylikni o’zida mujassamlashtirishning eng yuqori shakli hamda namunasidir, desa arziydi. Jamiyat va ijtimoiy turmush madaniyatimizda axloq normalari oliy fazilatlardan chuqur o’rin olmoqda. Bunda jismoniy madaniyat va uning asl mazmuni bo’lgan jismoniy tarbiya ta’limi o’ziga xos o’ringa egadir. Bolalar va o’quvchi yoshlarning axloq tarbiyasini yaxshilash va ularni milliy xususiyatlar bobida amalga oshirishda quyidagi jihatlar qo’llaniladi, ya’ni:

- bog’chalarda tashkil etiladigan turli xil harakatli o’yinlar, mashg’ulotlar jarayonida qo’l ushlashib birgalikda o’ynash, yiqilganda turishga madad berish, bir biri bilan urishmaslik, hurmat qilish va hokazo doimiy ravishda o’rgatiladi va ta’kidlanib boriladi.

- umumta’lim maktablardagi jismoniy tarbiya darslari jarayonida inson fazilatlarini e’zozlash, har narsaga jahlni chiqarmaslik yoki tuta bilish, g’arazgo’ylikka yo’l qo’ymaslik, o’zaro hurmat kabi tarbiyaviy jarayonlar muntazam olib boriladi.

- o’rta maxsus va oliy o’quv yurtlari talabalarining jismoniy tarbiya darslari va turli ommaviy tadbirlarida mashqlarni bajarish jarayonida bir-biri bilan to’qnashish, jamoalar (komanda) o’yinida yutqazish va hokazolarda jahl chiqishi, o’zini tuta bilmaslik, haqorat qilish hollari uchrashi mumkin. Bunday holatlarga yo’l qo’ymaslik uchun o’quvchi yoshlar va talabalar mashqlarni bajarish qoidalari, texnik taktik usullarini yaxshi egallashga da’vat etiladi va bu bilan qoidalarni buzmaslik, axloq normalariga rioya qilish haqida eslatiladi va kuzatib boriladi. Yana bir jonli misol: bokschilar, kurashchilar va yakka kurash sport turlari hamda futbol bo’yicha musobaqalar jarayonida qoida buzilsa imo ishora bilan bir biridan uzr so’raydi. Musobaqa yakunida yutqazgan sportchiga ma’lum ehtirom-hurmat yuzasidan qo’l beriladi yoki quchoqlashib, mehr oqibat bildiradi. Buni eng oliy axloqiy tarbiyaning namunasi, deyish mumkin.