Jismoniy tarbiya va sport nazariyasi

 Gigienik omillar jismoniy tarbiya vositasi sifatida 
Gigienik  omillar  shaxsiy  va  jamoat  gigienasi  talab-larini  o’z  ichiga  olib,  mehnat 
gigienasi,  ovqatlanish,  dam  olish  va  tashqi  muhitning  zararli  faktorlari  va  boshqalar 
jismoniy  mashqlarni  bajarish  (dars,  mustaqil  mashq  qilish,  trenirovka)  mashgulotlarida 
gigienik  talab  va  normalarga  rioya  qilishni  taqazo  etadi.  Ular  jismoniy  mashqlar 
ta’sirchanligini, Samara-dorligini oshirishini ilmiy, amaliy jixatdan isbotlagan. 
Gigienik sharoitni etarli darajada ta’minlash, jismo-niy tarbiya uchun foydalaniladigan 
moddiy-texnik baza, sport anjomlari, jixozlar va mavjud kiyim-boshning holatiga bogliq. 
Jismoniy  mashqlar,  tabiatning  soglomlashtiruvchi  kuchla-ri  va  gigienik  omillarni 
ratsional  qo’llash  inson  salomat-ligini  mustahkamlaydi  va  jismoniy  qobiliyatlarni  rivojlan-
tiradi.  
Jismoniy  mashqlar  bilan  shugullanish  mashgulotlari  inson  hayotiy  faoliyatining 
organik  qismiga  aylansagina  jismoniy  tarbiya  tizimining  soglomlashtirilishiga  yo’nalti-
rilgan  printsipni  amalga  oshirishning  imkoni  bo’ladi.  Boshqa  tomondan,  kerak  bo’lgan 
gigienik  normalarga  rioya  qilinsagina  jismoniy  mashqlar  kerak  bo’lgan  samarasini  beradi. 
Jismoniy  tarbiyaning  maxsus  vositasi  hisoblanmasa  ham  gigenik  omillar  jismoniy 
tarbiyaning  vazifasini  to’laqonli  hal  qilish  uchun  ahamiyat  kasb  etadi.  Pedagogik  jarayon 

---

 
 
 
 
102
qanchalik  puxta  tashkil-lanmasin,  ovqatlanish,  uyqu  kun  tartibiga  rioya  qilinmasa, 
shuningdek,  mashgulotlar  tibbiyot  talablariga  javob  bermay-digan  joy  va  jihozlar  bilan 
o’tkazilsa,  ular  albatta  samarasiz  bo’ladi.  Mana  shuning  uchun  maktablardagi  jismoniy 
tarbiya  dasturlariga  gigienaga  oid  bilimlar  mazmunini  ifodalovchi  nazariy  ma’lumotlar 
uchun mavzular tavsiya qilingan. Ular jismoniy tarbiya jarayonidan tashqaridagi insonning 
hayotiy faoliyatini tashkillovchi va jismoniy tarbiya jarayoni tarki-bidagi vositalardir.