Jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti sport metrologiyasi fanidan amaliy mashg‘ulotlar

Antropometrik ko‘rsatkichlarni o‘lchash
Tik holatdagi bo‘y uzunligini o‘lchash. Sinaluvchining bo‘y uzunligini o‘lchash platformasiga orqa tomoni bilan tik holatda turishi, bunda sinaluvchi boshining orqa tomoni, oyoq to‘piqlari va orqa dumbasi platformaga tegib turishi kerak. Shuningdek, o‘ng ko‘zni pastki burchagi bilan quloq kesmasi gorizontaldan chetga chiqmagan holda boshning eng cho‘qqi nuqtasida joylashi kerak. Natija shkalaning o‘ng tomonida belgilanadi (sm).
Bo‘y uzunligining o‘sishi 3 yoshdan 14-16 yoshgacha notekis, bo‘y uzunligi bilan yosh o‘rtasidagi nisbat chiziqli bo‘lib, quyidagi formulalar yordamida hisoblanadi
- bo‘y tuzilishi norma holdagi qizlar uchun
Bo‘yi (sm)=6× yoshi+76
- bo‘y tuzilishi norma holdagi o‘g‘il bolalar uchun
Bo‘yi (sm)=6× yoshi+77
O‘lchashdagi og‘ish miyori qizlar uchun ± 2.5 sm; o‘g‘il bolalar uchun ± 3.5 sm. bo‘lishi mumkin.
Agar haqiqiy o‘sish hisoblangan ko‘rsatkichdan 20% dan ko‘p yoki oz bo‘lsa, bu endokrin kasalliklarni ko‘rsatishi mumkin.
O‘tirgan holatlardagi bo‘y uzunligini o‘lchash. Sinaluvchi bo‘y o‘lchagich skameykasida orqa tomoni bilan tik o‘tirib, orqa kurak sohasi tegib va dumba bilan o‘tiradi. Boshning holati tik holatdagi bo‘y o‘lchashdagi bilan bir xil bo‘ladi. Oyoqlar tizza bo‘g‘imlari to‘g‘ri burchak ostida bukiladi. Oyoqlar polga tayangan holda, qo‘llar dumba bo‘ylab yotadi.
Yelka kengligini o‘lchash. Ishtirokchi odatdagidek tinch holatda turibdi. Santimetrli lenta yelka kengligini ko‘krakdan, keyin orqa (yelka kamari) dan o‘lchanadi.

Rasm-3.1. Tik va o‘tirgan holatlardagi bo‘y uzunligini o‘lchash

Shuni alohida ta’kidlash kerakki o‘lchashlarni kunning birinchi yarmida amalga oshirish juda muhimdir, chunki kechqurun odamning bo‘yi 1-2 smga kam bo‘ladi. Bunga sabab kun davomida tabiiy charchash, mushak tonusining pasayishi, umurtqalararo naysimon disklarning yassilanishi va tik yurish natijasi ta’sir etadi.