Jismoniy tarbiya


Qulaylik  va  individuallik  tamoyili



Download 4,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/199
Sana26.09.2021
Hajmi4,31 Mb.
#186229
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   199
Bog'liq
jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti. ikkinchi nashr

Qulaylik  va  individuallik  tamoyili
Yosh  va  jinsiy  farqlanish  bolalarga  xos.  Bundan  tashqari, 
bir  xil  yoshdagi  va  jinsdagi  bolalar,  h ar  xil  qobiliyatga  ega, 
shuning  uchun 
0
‘rgatish  va  tarbiya  jarayonida  shu  tomonlarini.
74


albatta,  hisobga  olish  zarur.  Bunda  qulaylik  va  individuallik 
lamoyiliga  amal  qilinadi.  Bu  yerda  so'z,  o ‘qituvchining  har  bir 
bola  yuragiga  y o ‘l  to p a  olishi,  vaqtincha  qiyinchiliklarni  anglay 
olishi  va  uni  tuzatishga  y o ‘l  topa  olishi,  ularning  qobiliyati  va 
qiziquvchanligini  rivojlantirishda  hamkorlik  qilishi  ustida  boradi.
O'rgatish  va  tarbiyani  shunday  tashkil  qilish  kerakki,  ular 
liar  doim  rivojlanishda  b o ‘lm og‘i  zarur.  Buning  uch u n   bolaning 
harakat  tajribasi,  jism oniy  va  psixik  rivojlanganligi  hisobga 
olinadi.
O'qituvchi  darsda  faqat  alohida  yaxshi  tayyorgarligi  b o r 
yoki  faqat  qoloq  o'quvchilar  bilan  ishlamaydi,  albatta.  U  h a m ­
ma  bilan  ishonchli  m uom alada  va  bir-birini  to'liq  tushungan 
holda  ishlamog'i  zarur.
Buning  u c h u n   o'quvchilarning  qaysi  xususiyatlarini  hisob­
ga  olmoq  kerak?  Bularga  muvofiq  nimalarga  amal  qilmoq  kerak?
1.  H am m ad an   oldin  bolaning  o ‘qishga  va  uning  natijasiga 
bo'lgan  munosabatini  farqlash.  0 ‘qishga  va  uning  natijasiga 
salbiy  m unosabatda  b o ‘lgan 
0
‘quvchilar  pedagogning  m u ntazam  
diqqat  markazida  b o ‘lmog‘i  kerak.  Ularga  ta ’sir  etishning  xilma- 
xil  usullaridan  foydalanish  kerak.
2.  0 ‘quv  m a te r ia lin i  o ‘z la s h tir is h   va  m u s ta h k a m l a s h  
uchun,  mashqlarga  bo'lgan  ehtiyojda  katta  farq  mavjud.  H ar  bir 
o ‘quvchida  zaruriy  mashqlarning  soni  va  hajmi  har  xil:  alohida 
shug‘ullanuvchilarning  o'rgatish  tempi  har  xil.  Alohida  harakat 
faoliyatining  texnikasini  o ‘zlashtirib  olishda  o'qu v chilarn in g  
xususiyatlarini  hisobga  olib,  yordamchi  mashqlarning  xarak- 
terini  va  hajmini  o'zgartirish  zarur.
Murakkab  mashqlar  uchun  o'zining  aniq  maqsadiga  ega 
b o ig a n ,  bir  necha  yordamchi  mashqlar  mavjud.  Agar  misol 
u chun,  t o ‘pchani  uloqtirishni  olsak,  aniq  yordamchi  m ashq­
lar  uning  alohida  bosqichlariga  taalluqli.  Har  xil  o'quvchilar 
u loq tirish   b o sq ich larin i  tu rlich a  m uvaffaqiyatlar  bilan  o 'z -  
lashtirib  oladi.Ba’zi  birlari  yugurib  borishda  qadamni  almash- 
tirishni  yaxshi  o'zlashtirib  olmaydi.  llchinchilari  —  finalda 
z o ‘r  berishni  bilmaydi.  Shuning  uclum  o'rgatish  jarayonida 
har  bir  o ‘quvchiga,  o 'sh a  bosqichni  o'zlashtirib  olishga  yordam 
beruvchi  yordamchi  m ashqlar  beriladi.
3.  O'quvchilarning  jismoniy  va  psixik  yuklamani  k o ‘tara 
olish  imkoniyatini  farqlash  ham  muhimdir.  Bu  holat  o'qituv- 
chida  har  bir  o'quvchi  uch u n   o'quv  vazifalarining  q at’iy  dif-
75


ferensiyasini  ta 'm in la sh g a   d a ’vat  etadi.  Kross  tayyorgarligi 
mashg'ulotlarini  o ‘tish  uchun  imkon  bo'lsa,  ikkita  bir-biriga 
teng  bo'lgan  yugurish  yo ‘lagi  tanlanadi.  Jismoniy  tayyorgarligi 
past  bo'lgan  o'quvchilar  biroz  tekis  va  burilishlari  kam  bo'lgan 
y o'lakdan,  tayyorgarligi  yaxshi  bo'lgan  o'quvchilar,  baland- 
pastlik,  burilishlari  k o 'p   bo'lgan  yo'laklarda  har  xil  masofaga 
yuguradilar.
4.  M a ’lumki,  b a ’zi  o'quvchi  vazifani  o'qituvchi  ko'rsat- 
g a n d a n   s o 'n g ,  b o sh q asi  —  o 'r t o g 'i   t u s h u n ti r g a n d a n   s o 'n g , 
uchinchisi  —  k in olavhani  n am oyish  q ilg an dan   s o 'n g   yaxshi 
tu s h u n a d i.  Bu  o 'r g a tis h   u s u lla rid a n   m a jm u iy   fo yd alan ish 
zarur.
5.  O 'q u v c h ila r n in g   b o s h la n g 'ic h   n atijalarig a  n is b a ta n  
o 's is h in i  b a h o la y d ig a n   o 'q it u v c h ila r n in g   tajrib asin i  ijobiy 
hisoblash  zarur.
6.  Differensiyali  y o ndashish,  tegishli  vosita,  narsalarni 
talab  etadi.Bu  yerda  so'z  faqat  sport  anjomlarining  og'irligi  va 
balandligida  emas,  balki  individuallikni  tashkil  etish  va  amalga 
oshirish  ustida  boradi.  Buni  quyidagi  misollar  bilan  ko'rsatish 
mumkin.  Balandlikka  sakrashni  o'rgatishda,  bir  vaqtni  o'zida 
har  xil  balandlikda  bo'lgan  5—6  sektordan  foydalaniladi.  Har 
bir  o 'q uv ch i  o 'zi  u c h u n   optim al  balandlikni  tanlab  oladi. 
Ikkinchi  misol:  b a ’zida  o'qituvchi  tez-tez  basketbol  halqasiga, 
yon  taxtasiga  sakrab  yetishni  vazifa  qilib  topshiradi.  Ba’zi  bir 
o'quvchilar  uchun  bu  vazifa  mutlaqo  m um kin  emas.  Buning 
u c h u n   har  xil  balandlikka  biron  predm et  —  ch o'p ,  lentalar 
ilib  qo'yilsa,  bolalar  o'zlarining  imkoniyatlariga  qarab  vazifani 
bajaradilar.
Maktab  o'quv  dasturi  va  sinov  normalari,  „Alpomish  va 
„B arc h in o y "  m ajm uyining  m e'y o rlari  o 'q u v c h ila rn in g   yosh 
xususiyatlarini  va  jinslarini  hisobga  olib  tuzilgan.  Lekin  uni 
qanday  hal  etish  o'qituvchiga  bog'liq.  U  sharoit,  imkoniyat  va 
boshqa  zaruriy  tom onlarni  hisobga  olishi  shart.

Download 4,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish