Jismoniy tarbiya

H arakat  faoliyatlari  bilan  tanishtirish
Vazifa:  shug'ullanuvchilarda  o'rganiladigan  harakat  faoli­
yatlarini  to 'g 'ri  bajarish  u c h u n   zarur  b o'lgan  tushunchalar, 
tasaw u r  hosil  qilish  va  ularni  o'zlashtirib  olishda  o'quvchilarda 
onglilik  va  faollikni  kuzatish  lozim  bo'ladi.
O'rgatish,  o 'quvchi  tom o n id an   o'quv  vazifasini  anglash- 
dan,  uni  hal  etishning  qoidasi  va  usulini  ta s a w u r   qilishni 
shakllantirishdan  boshlanishi  kerak.  Harakat  faoliyatlari  haqida 
ta s a w u r   hosil  qilishni  shakllantirish  —  jism o n iy   tarbiyaga 
o'rgatishning  birdan  bir  o'ziga  xos  xususiyatidir.
T a s a w u rn i  shakllantirish  jarayo n id a  u c h ta   bir-biri  bilan 
bog'langan  shartlar  —  b o 'g 'in ,  zvenolar  ajratiladi:
—  o'rgatish  vazifasini  tushunib  yetish;
—  uni  hal  etish  loyihasi  (proyekti)ni  tuzish;
—  harakat-faoliyatni  bir  butun  yoki  uning  alohida  qismini 
bajarishga  urinish.
Aniq  pedagogik  vaziyatga  bog'liq  bo'lib  (masalan,  yuqori 
jismoniy  va  nazariy  tayyorgarlik  darajasi,  harakat-faoliyatning 
nisbatan  yengilligi  va  hokazolar),  bo'g'inlarning  navbatlashishi, 
o ‘zgarishi  mumkin.  0 ‘rgatish  vazifasini  tushunib  yetish  bilan 
birga, 
0
‘quvchi  aniq  harakat-faoliyatlarni  o'rganishga  bag'ish- 
langan  b utun  dars  vazifasini  tushunib  yetmog'i  kerak  (m asa­
lan,  yugurib  kelib  balandlikka  sakrashni  o'rganishda  va  shu 
darsning  o ‘zida,  y a’ni  balandlikka  sakrashda  yugurib  kelishni 
o'rganish).  O 'q u v c h ila r  texnika  asoslarini  va  o'rganiladigan 
h arak at  faoliyatlarini  b o s h q aru v ch i  h arak atlarn i  tushunishi 
kerak.  Texnika  qismlari  keyingi  bosqichlarda  bilib  boriladi.
O 'r g a tis h   vazifasin i  hal  etish  loyihasi  o 'q it u v c h in in g  
tavsiyasi  asosida  o'quvchi  tom onidan  tuziladi.  Ba’zi  vaqtlarda 
asosiy  loyiha  asosida  yordam chi  loyihalar  ham  shakllanishi 
kerak.  Masalan,  bosh  va  qo'lda  tik  tiirishni  o'rganishda  bola 
m u v o z a n a tn i  y o 'q o tib ,  orqa  to m o n g a   yiqilayotgan  b o 'lsa, 
o'quvchi  nima  qilishini  bilishi  kerak.  Tanishtirish  bosqichida 
so 'zdan   foydalanish  va  ko'rsatmali  idrok  qilish  metodlari  eng 
k o 'p   qo'llaniladi.
93

---