Jismoniy tarbiya nazariyasi va usuliyati

6.3. Gigienik omillar jismoniy tarbiya vositasi sifatida

Gigienik omillar shaxsiy va jamoat gigienasi talab-larini o‘z ichiga olib, mexnat gigienasi, ovqatlanish, dam olish va tashqi muxitning zararli faktorlari va boshqalar jismoniy mashqlarni bajarish (dars, mustaqil mashq qilish, trenirovka) mashulotlarida gigienik talab va normalarga rioya qilishni taqazo etadi. Ular jismoniy mashqlar taosirchanligini, Samara-dorligini oshirishini ilmiy, amaliy jixatdan isbotlagan.

Gigienik sharoitni yetarli darajada taominlash, jismo-niy tarbiya uchun foydalaniladigan moddiy-texnik baza, sport anjomlari, jixozlar va mavjud kiyim-boshning xolatiga boliq.

Jismoniy mashqlar, tabiatning solomlashtiruvchi kuchla-ri va gigienik omillarni ratsional qo‘llash inson salomat-ligini mustaxkamlaydi va jismoniy qobiliyatlarni rivojlan-tiradi.

Jismoniy mashqlar bilan shuullanish mashulotlari inson xayotiy faoliyatining organik qismiga aylansagina jismoniy tarbiya tizimining solomlashtirilishiga yo‘nalti-rilgan prinsipni amalga oshirishning imkoni bo‘ladi. Boshqa tomondan, kerak bo‘lgan gigienik normalarga rioya qilinsagina jismoniy mashqlar kerak bo‘lgan samarasini beradi. Jismoniy tarbiyaning maxsus vositasi xisoblanmasa xam gigenik omillar jismoniy tarbiyaning vazifasini to‘laqonli xal qilish uchun axamiyat kasb etadi. Pedagogik jarayon qanchalik puxta tashkil-lanmasin, ovqatlanish, uyqu kun tartibiga rioya qilinmasa, shuningdek, mashulotlar tibbiyot talablariga javob bermay-digan joy va jixozlar bilan o‘tkazilsa, ular albatta samarasiz bo‘ladi. Mana shuning uchun maktablardagi jismoniy tarbiya dasturlariga gigienaga oid bilimlar mazmunini ifodalovchi nazariy maolumotlar uchun mavzular tavsiya qilingan. Ular jismoniy tarbiya jarayonidan tashqaridagi insonning xayotiy faoliyatini tashkillovchi va jismoniy tarbiya jarayoni tarki-bidagi vositalardir.