Jismoniy tarbiya nazariyasi va usuliyati

Aralash darslar – pedagogik vazifasiga ko‘ra dars xillarining boshqa turlaridan farqli o‘laroq jismoniy tarbiya o‘qituvchilari tomonidan amalda ko‘proq foydalaniladi. O‘z mazmuniga ko‘ra bu darslar taolim jarayonining tanishtirish, o‘zlashtirish, mustaxkamlash va takomillashtirish etaplarining mazmunini o‘z ichiga oladi va xar bir dars (yoki mashulot)da xam yangi o‘zlashtirilmagan, yoki oldin o‘zlashtirilgan, mustaxkam-langan, takomillashtirilgan materialni o‘qitadi. Bunday darslarda yangi material bilan va o‘rganilganlarni bajarish, takomillashtirish vazifalari birga amalga oshiriladi. Dars-ning asosiy qismida mashqlarning bir turiga xos yangi materialni berish va unga o‘qitish uchun nisbatan ko‘proq vaqt ajratilishi lozim.

Aralash darslar o‘zining quyidagi tarkibiy elementla-ridan tashkil topadi: 1. O‘quvchilarning diqqatini uyushtirish. 2. Organizmni tayyorlash (umumiy va maxsu chigal yozish). 3. Yangi materialni o‘zlashtirish. 4. O‘rganilgan xarakat faoliyatini takrorlash (mustaxkamlash) va takomillashtirish. 5. Yuklamani pasaytirish. 6. Darsni yakunlash va uyga vazifa.

Boshlanich sinflarda darsning elementlarini o‘zaro munosabati o‘rta yoshdagilar, ayniqsa katta maktab yoshidagi-lardagiga nisbatan bir maromda. Chunki «diqqatni yiish», «yuklamani pasaytirish», «darsni yakuni va uyga vazifa berish» kichik maktab yoshidagilarda ko‘proq vaqtni oladi. Qolaversa bu yoshdagilar safda va boshqa jixozlar bilan mashqlarni bajarish uchun ko‘p vaqt sarflaydilar. Shunga ko‘ra darsning bu xilini asosiy qismida ayrim xollarda 7-10 daqiqa atrofida vaqt sarflanishi mumkin. Beshinchi sinflarga borib dars element-larining munosabati nisbatan tenglashadi, 7- va ayniqsa 9-sinflarda dars elementlari uchun ajratilgan vaqtning muno-sabati keskin farqlanadi. Ayrim elementlarga juda qisqa vaqt ketsa ayrimlariga esa aytarli ko‘p vaqt sarflanadi. Darsning xiliga qarab bir-biri bilan o‘zaro bolangan turli xildagi dars elementlaridan foydalanish mumkin.

3.