Jismoniy tarbiya gigiyenasi va sportning tibbiy fiziologik asoslari

Orttirilgan sun`iy faol immunitet. Sog`lom odamni (asosan bolalarni) turli xil yuqumli kasalliklarga qarshi maxsus tayyorlangan vaksinalar bilan emlash natijasida, sun`iy usul bilan immunitet hosil qilinadi.
Passiv immunitet - odam og`ir kechadigan yuqumlik kasallik bilan kasallanganda, uni davolash maqsadida, maxsus zardob yoki gammaglobulin yuborish natijasida hosil qilinadi.
Gammaglobulin - davolash maqsadida qo`llanishidan tashqari, aholi orasida biror yuqumli kasallik tarqalganida, uning oldini olish uchun profilaktika maqsadida, asosan yosh bolalarga qo`llanadi.
Teri osti yog` qavati - tekshiruvchi ikki barmog`i yordamida tekshiriluvchining qorin, biqin, kuraklari osti sohasida terisini buklaganida necha santimetr qalinlikda ekanligini qayd etadi. Normada shu burma 2-3 sm bo`lishi kerak
Muskullar rivoji. - agar muskullar qalin, yo`g`on, tarang, har qaysisi bir-biridan bo`rtib, ajralib tursa, muskullar yaxshi rivojlangan deb baholanadi. Agar muskullar hajmi kichik, bo`shashgan, ular bir-biridan bo`rtib ajralib turmasa, muskullar rivojlanishi kuchsiz deb baholanadi.
Ko`krak qafasi shakli - normada ko`krak qafasi silindr shaklida bo`ladi. Yoshlikda suyaklar rivojining buzilishi tufayli ko`krak qafasi shakli quyidagicha o`zgargan bo`lishi mumkin: voronkasimon, tovuqsimon, yopishgan-yapaloq (etikdo`z ko`kragi) ko`krak qafasi shakllari.
Yelka - orqa shakli - normal holda umurtqa pog`onasi bo`yin va bel qismida biroz oldinga, ko`krak va dumg`aza qismida biroz orqaga egilgan bo`ladi. Umurtqa pog`onasining bu tabiiy egilishlari odam qad-qomatini normal shakllanishida muhim ahamiyatga ega.
Qad – qomat - normal shakllangan odam tik turganda uning boshi ko'tarilgan, yelkalari yozilgan, ikkala yelkasi, kuraklari bir tekislikda, qorni biroz ichiga tortilgan, oyoqlari tik va to'g'ri bo'ladi.Sonlari, tizzalari, tovonlari bir-biriga tegib turadi, faqat boldirlar orasida ozroqqina bo`shliq bo`ladi.
Egilgan qad-qomatli odam - tik turganda boshi oldinga egilgan, yelka­lari osilgan, ko'krak qafasi botiq bo'ladi.Bunday qad-qomat umurtqa pog'onasining bo'yin qismidagi oldinga egilishining normaga nisbatan ko'payishi, bel qismidagi egilishining esa kamayishi hamda yelka, ko`krak, qorin devori muskullarining yaxshi rivojlanmaganligi tufayli yuzaga keladi.