Jismoniy tarbiya fanidan prizintatsiya

JISMONIY TARBIYA FANIDAN PRIZINTATSIYA

Muhammadaminov Izzatbek

YENGIL ATLETIKA VA UNING O‘ZBEKISTONDA RIVOJLANISHI

• REJA
• 1) Yengil atletika tarixi
• 2)Yengil atletika turlari
• 3)Yengil atletikaning O‘zbekistonda rivoji

Yengil atletika tarixi

Yengil atletika eng qadimgi sport turlaridan biridir.

Shunday qilib, bizning davrimizdan ko'p asrlar oldin Osiyo

va Afrikaning ba'zi xalqlari yengil atletika musobaqalarini

tashkil etishgan. Ammo ushbu sportning haqiqiy

gullab-yashnashi qadimgi Yunonistonga to'g'ri keldi.

Kurash, mushtlashish va umuman kuchni

rivojlantiradigan barcha mashqlarni yunonlar og'ir atletika

bilan bog'lashgan. Bugungi kunda "yengil atletika" nomi

juda o'zboshimchalik ekanligi aniq, chunki nomlash qiyin,

masalan, juda uzoq masofaga yugurish - marafon yoki

bolg'a tashlash "engil" jismoniy mashqlar. Sportchilar

o'rtasidagi eng qadimiy musobaqa, shubhasiz, davom

etmoqda.

Yengil atletika bilan qadimdan shug‘ulanib kelishadi

Yengil atletikaning turlari

Yugurish - engil atletika bo'yicha olimpiya intizomi, unda kross

sportlaridan farqli o'laroq, oyoqning er bilan doimiy aloqasi bo'lishi

kerak. Olimpiya dasturida erkaklar o'rtasidagi musobaqalar

stadiondan tashqarida, 20 km va 50 km, ayollar uchun 20 km

masofada o'tkaziladi. Musobaqalar 400 metrli ochiq trassada (10000

va 20000 m) va 200 metrli yopiq yo'lda (5000 m) ham o'tkaziladi.

Balandlikka sakrash - texnik turlarning vertikal sakrashlari bilan bog'liq

Balandlikka sakrash - texnik turlarning vertikal sakrashlari bilan bog'liq

bo'lgan yengil atletika intizomi. Sakrashning tarkibiy qismlari bu ko'tarilish,

parvozga tayyorgarlik, parvozdan o'tish va qo'nish.

Uzoqqa sakrash - yengil atletika dasturining gorizontal sakrash bilan bog'liq

Uzoqqa sakrash - yengil atletika dasturining gorizontal sakrash bilan bog'liq

bo'lgan texnik turlari intizomi. Uzunlikka sakrash sportchilardan sakrash

qobiliyatini va sprint xususiyatlarini talab qiladi. Uzunlikka sakrash qadimgi

Olimpiya o'yinlarining raqobat dasturining bir qismi edi. Bu 1896 yildan beri

erkaklar va 1948 yildan beri ayollar uchun zamonaviy yengil atletika intizomi. Bu

yengil atletika ko'pkurash musobaqalarining bir qismidir.

Nayza uloqtirish - yengil atletika bo'yicha

Nayza uloqtirish - yengil atletika bo'yicha

intizom, u maxsus sport anjomlari -

nayzani masofaga uloqtirishdan iborat.

Uloqtirishni nazarda tutadi va yengil

atletika dasturining texnik turlariga

kiritilgan. Sportchilardan kuch va

harakatlarni muvofiqlashtirishni talab

qiladi. Bu erkaklar uchun 1908 yildan,

ayollar uchun 1932 yildan beri yengil

atletika bo'yicha olimpiya intizomi. Bu

yengil atletika bo'yicha har tomonlama

musobaqalarning bir qismidir

O‟zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan so‟ng Olimpiada, Osiyo o‟yinlariga, jahon chempionati va boshqa xalqaro musobaqalarga o‟z terma jamoalari bilan bevosita qatnashish huquqiga ega bo‟ldi. O‟zbekiston yengil atletika federasiyasi 1992 yil Xalqaro yengil atletika federasiyasi IAAF ga a‟zo bo‟lib kirdi. 1993 yilda esa Osiyo yengil atletika assosiasiyasiga qabul qilindi.

• O‘zbekistonda yengil atletika rivoji

O‘zbekistonda Yengil atletikaga qiziqish 1885 yilda Marg‘ilonda shu turga

O‘zbekistonda Yengil atletikaga qiziqish 1885 yilda Marg‘ilonda shu turga

moslashtirilgan o‘yingoh barpo etilgandan keyin kuchaydi. Toshkentda 1902

yildan Yengil atletika musobaqalari, 1919 yildan mamlakat birinchiliklari, 1927

yildan spartakiada o‘tkazila boshlagan. O‘zbekistonda 135 mingdan ziyod kishi

140 dan ortiq murabbiy qo‘l ostida Yengil atletika bilan shug‘ullanadi,

murabbiylardan 3 nafari O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan sportchi, 10 nafari

O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan sport ustozi unvoniga ega (2001).

O‘zbekistonlik Yengil atletikachilar 1952 yildan Olimpiada o‘yinlarida

qatnashadi

Foydalanilgan adabiyotlar

R.Qudratov (yengil atletika)

A.N.Normurodov(yengil atletika) kitoblar

Sayitlar

Google, www.uzathletics.uz.