|
Motor xususiyatlarini rivojlantirishga yordam beradigan usullar, ya'ni qat'iy tartibga zid mashqlar usullari.
Ushbu guruhning usullari asosan qat'iy tartibga soluvchi, xususan:
Harakatlarning qat'iy tarkibi va ularning o'zaro bog'liqligi;
Qattiq oqlangan yuk;
Dam olish oraliqlarining qat'iy tuzatilishi va dam olish va yukni almashtirish tartibi.
8. Davolash gimnastikasi salomatlik va mexnat qobiliyatini tiklash vazifasini xal qiladi. Asosan, tana tuzilishi
kamchiliklari, xarakat apparati ishlarini yaxshi yo‘lga qo‘yishda xizmat qiladi. Dam olish uylari, sanatoriyalar,
kasalxona-lardagi davolash kabinetlarida amalga oshiriladi.
jisman va manan shakllangan bo‘lishlarini orzu qilganlar.
Jisman barkamollik – tarixan o‘zgarib turadigan xar qanday tarixiy davr uchun o‘zining ideal tasnifiga ega
bo‘lgan tushuncha tarzida turlicha talqin qilingan, chunki bu idealda axolining iqtisodiy sharoiti, ijtimoiy xayoti dunyo
qarashi ifodalangan. Lekin asrlar davomida jismoniy barkamol avlod tarbiyasi mavjud jamiyatda oboektiv
imkoniyatlar va sharoitni yuzaga kelmaganligi sababli, abstrakt oyaligicha qolib real xaqiqatga aylanmay qolgan.
Jismonan barkamollik salomatlikning meoyori va xar tomonlama jismoniy tayyorgarlikni darajasi xaqidagi
tarixan shakllangan tasavvur, ular mexnat, jamoatchilik, xarbiy va odamlarning ijodkorlik faoliyatlarini uzoq davom
etishi talablariga nisbatan optimal javob beradi.
Bobokalonimiz Abu Ali ibn Sino «Jismoniy mashqlar xaqida qisqacha so‘z»ida salomatlikni saqlash rejimining
asosiy omillaridan biri jismoniy mashqlar bilan shuul-lanish ekanligini taokidlaydi. Ovqatlanish, uyqu, dam olish
rejimining kun tartibidagi sistemali jismoniy mashqlar bilan shuullanish mashulotlardan keyingi o‘ringa qo‘yadi.
Maromli, meoyoridagi erkin xarakatlar – yaoni jismoniy mashqlar bilan shuullanish kasallikni yo‘qotish uchun xech
qanday davolanishga zaruriyatning vujudga keltirmasligini aytib o‘tadi. Erkin, meoyoridagi maromli xarakat uzluksiz
chuqur nafas olishni yo‘lga qo‘yadi. Bu bilan, organizm muskullarining to‘qimalari kislorod bilan yetarli darajadagi
kislorod bilan taominlanadi. Mashq qilgan, mashq ko‘rgan organizm o‘zidagi “keraksiz”ni vujudga kelishiga, uning
chiqarib tashlanishiga keragidan ortiqcha energiya sarflamaydi.
Taolim jarayonida mashq qilishning meoyorini topish va uning salomatlik uchun taosirini aniqlay olish, tarbiya
jarayonining muxim ko‘rsatmasiga, kerak bo‘lsa, nizomiga ayla-nishi lozim. Jismoniy tarbiyaning yuqorida qayd
qilingan prinsiplari qatori jismoniy tarbiyani solomlashtirishga yo‘naltirishning amaliy samarasi kattadir.
Shuning uchun jismoniy tarbiya tizimining umumiy prinsiplariga rioya qilish jismoniy tarbiyani amalga
oshirayotgan mutaxassisdan tortib shuullanuvchilargacha ularni soligiga eotibor berishni muximligini taokidlaydi.
Bundan kelib chiqadiki, pedagogik jarayon davomida umumiy prinsiplarga o‘z vaqtida rioya qilinsa, qo‘yilgan
talablar mukammal bajarilsa, jismoniy tarbiya jarayonining samaradorligi yuqori bo‘ladi.
9. solomlashtirish ishlari, maktabdan tashqari muassasalarda va oilada quyidagi shakllarda: «jismoniy tarbiya darsi»,
«dars-gacha gimnastika», «fizkulptura daqiqalari», «katta tanaffus-dagi uyushtirilgan o‘yinlar», «sport ko‘ngil
ochishlari (vaqt o‘tkazish uchun)», «uzaytirilgan kunli maktablardagi jismoniy madaniyat mashulotlari», «sport
seksiyalari», «bayramlari, musobaqalar «Quvnoqlar va zukkolar» uchrashuvlari, «Salomat-lik kuni» vo x.k.dek o‘ndan
ortiq xil sinfdan tashqari ishlar tarzida tashkillanadi.
Maktabdan tashqari muassasalarda jismoniy tarbiya:
Bolalar, o‘smirlar sport maktablari, sport inshoatlari va suv xavzalari, istiroxat bolari, madaniyat uylari,
madaniyat maroylari qoshidagi sport seksiyalari, jismoniy tarbiya krujoklari, uy joy boshqarmalari, maxalla fuqarolari
yiini tomonidan yo‘lga qo‘yilayotgan bolalar sport seksiyalari va boshqalar tarzida soligi, yoshi, jismoniy
tayyorgarligiga qarab ajratib olinib, turli yoshdagilar uchun muntazam ravishdagi mashulotlar tashkillanadi.
O‘zgarib turadigan tarkib bilan o‘yinlar, oilaviy musoba-qalar uloqtiruvchilar kuni, ommaviy krosslar
(yuguruvchilar kuni), turli xil konkurslar o‘tkaziladi.
Oilada jismoniy tarbiya uy sharoitida, dars tayyorlash paytidagi fizkulptura minutlari, jismoniy tarbiyadan uyga
berilgan vazifalarni bajarish, sport xarakteridagi mashqlar, oilaviy sayoxatlar va jismoniy mashqlar bilan mustaqil
shuullanish mushulotlari, o‘yinlar, trenirovkalar sifatida uyushtiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
