Жисмоний шахсларнинг меҳнатга ҳақ тўлаш шаклидаги даромадларини солиққа тортишни такомиллаштириш

3-bob.  Jismoniy  shaxslar  daromadidan  olinadigan  daromad  solig’i 

bo’yicha 

soliq 

imtiyozlarini 

samaradorligini 

baholash 

tartibini 

takomillashtirish masalalari 

3.1. Jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan daromad solig’i bo’yicha 

soliq 

imtiyozlari 

samaradorligini 

baholashni takomillashtirish 

aholi 

daromadlarini oshirish omili sifatida 

 

Ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyot  tajribalaridan  ma’lumki,  mamlakat  iqtisodiyoti 

uni 

rivojlanishining 

ob’ektiv 

qonuniyatlarini, 

iqtisodiy 

salohiyat 

va 

imkoniyatlarini,  milliy  qadriyat  va  xususiyatlarini,  ma’naviy  boyliklarini  to’la 

hisobga  oluvchi,  mukammal  iqtisodiy  siyosat  ishlab  chiqilib,  izchil  amalga 

oshirilgan  sharoitdagina  barqaror  va  mutanosib  rivojlana  oladi.  Aynan  mana 

shunday  omillarni  o’z  mazmun-mohiyatiga  singdirgan,  bugungi  kunda  jahon 

hamjamiyati  tomonidan  to’liq  e’tirof  etilayotgan  taraqqiyotning  “o’zbek  modeli” 

mamlakatimizning  jadal  ravnaq  topishi, xalqimiz  moddiy  va ma’naviy  hayotining 

tez  sur’atlar  bilan  yuksalib  borishi  uchun  mustahkam  negiz  bo’lib  xizmat 

qilmoqda. 

Mamlakatimizning  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyotda  to’g’ri  yo’l  tutganligi, 

uning  rivojlanishi  asosida  qabul  qilingan  tamoyillarning  mantiqiy  yaxlitligi  va 

keng  qamrovi,  eng  muhimi,  ularning  xalqimiz  hayoti  mazmun-mohiyatini  chuqur 

ifodalay  olganligi  yaqqol  namoyon  bo’lmoqda.  Ayniqsa, 2008 yilda  boshlangan 

hamda  bugungi  kunda  hamon  o’zining  ta’sir  oqibatlarini  ko’rsatib  kelayotgan 

jahon  moliyaviy-iqtisodiy  inqirozi  sharoitida  mamlakatimiz,  uning  ijtimoiy-

iqtisodiy  taraqqiyotining  milliy  modeli  yana  bir  bor  sinovdan  muvaffaqiyatli 

o’tganligi e’tirofga loyiqdir. 

Prezidentimiz  2010  yil  yakunlarini  baholashda  avvalo  mamlakatimiz 

iqtisodiyotining  yuqori  barqaror  o’sish  sur’atlari  va  makroiqtisodiy  mutanosibligi 

saqlanib qolayotganini qayd etish zarurligini ta’kidladilar. Darhaqiqat, jamiyatdagi 

ijtimoiy, iqtisodiy va boshqa barcha muammolarni hal qilishning asosiy yo’li – bu 

milliy iqtisodiyotning barqaror rivojlanishi va iqtisodiy o’sishiga erishishdir. Aholi 

farovonligining  oshib  borishi  ham  pirovard  natijada  iqtisodiy  o’sish  darajasi  va 

sur’atlariga bog’liq. 

---

68 

 

Iqtisodiy  o’sish bevosita  yalpi  ichki  mahsulot hajmining  mutlaq va  aholi  jon 

boshiga hamda iqtisodiy resurs xarajatlari har bir birligi hisobiga o’sishi, sifatining 

yaxshilanishi va tarkibining takomillashuvida ifodalanadi. Iqtisodiy o’sishni YaIM 

mutlaq  hajmining  ortishi  orqali  yoki  aholi  jon  boshiga  real  YaIM  miqdorining 

ortishi  orqali  o’lchash  buning qanday  maqsadda  amalga oshirilayotganiga  bog’liq 

bo’ladi.  Odatda  biron-bir  mamlakat  iqtisodiy  o’sishini  YaIM  mutlaq  hajmining 

ortishi  orqali  o’lchash  uning  iqtisodiy  salohiyatini  baholashda,  aholi  jon  boshiga 

real  YaIM  miqdorining  ortishi  orqali  o’lchash  esa  mamlakatdagi  turmush 

darajasini taqqoslashda qo’llaniladi.  

3.1.1.-jadval